Búfræðingurinn - 01.10.1951, Síða 109

CÚFRÆtílNGORINN
107
tegundanna bundin. Fóðurgildi fer þó ekki eingöngu eftir
magni hinna lífrænu efna, þannig að sú fóðurtegund, sem inni-
heldur mest al lífrænum efnum, hafi mest fóðurgildi, heldur
liafa hinir einstöku flokkar lífrænu efnanna og hlutfallið á
milli þeirra úrslitaþýðingu. í þurrheyi og mismunandi kraft-
fóðurtegundum eru ca. 80—86% af lífrænum efnum. I hálmi
eru einnig um 80% af lífrænum efnum, eða svo til það sama.
Eigi að síður er fóðurgildi þessara fóðurtegunda mjög mis-
jafnt. Hálmurinn inniheldur mikið tréni og rýrir það fóður-
gildi hans til nmna.
Hráeggjahvíla. Hún er byggð upp af aminósýrum. Þær eru
rúmar 20 talsins. Því fleira sem er af þessum aminósýrum í
eggjahvítunni, því fullkomnari er hún, þ. e. því hærra er bio-
logiskt gildi liennar. Hins vegar er það algild regla, að biolo-
giskt gildi eggjahvítunnar er hátt, ef fóðureggjahvítan er af
misnnmandi uppruna, t. d. ef blandað er saman mismunandi
tegundum af olíukökum, mismunandi korntegundum, eða
blandað er saman eggjahvítu úr dýra- og jurtaríkinu. Hluti af
hráeggjahvítunni er lirein eggjalivíta, eða hin eiginlegu eggja-
hvítuefni, svara þau til eggjahvítu dýralíkamans.
Mjólkurframleiðslan gerir háar kröfur til gildis eggjahvítu,
og eggjahvíta úr dýraríkinu er að öllum jafnaði betri handa
ntjólkurkúm, heldur en eggjahvíta úr jurtaríkinu, því að hún
hefur hærra biologiskt gildi.
Hráfilan er mjög breytileg í hinum ýmsu fóðurtegundum,
bæði að magni og gæðum.
I rótarávöxum er t. d. 0,1% af hráfitu, en ca. 10% í olíu-
kökum, og allt upp í 15% í kjöt- og beinamjöli. í sumuin fóð-
urtegundum hefur fitan liáa meltingartölu, t. d. 90—96%. í
olíukökum og öðrum kjarnfóðurtegundum í grasi, grænfóðri,
þurrheyi og votheyi er meltingartala fitunnar allt niður í 50%
og í hálmi ca. 40%. Fóðurfitan hefur áhrif á líkamsfitu dýr-
anna og afurðir þeirra, t. d. smjör og flesk. Fita, sem inniheld-
ur mikið af ómeltum fitusýrum, linar smjör og flesk og get-
ur þannig spillt gæðum þessara vörutegunda.
Önnur efni ('K.vælstoffri Ekstrastoffer) mynda mjög ósam-
stæðan (heterogen) efnaflokk, sem samanstendur af sykurteg-