Frjáls verslun - 01.09.2002, Page 34

L
■ GESTflPENNI: MflRGEIR PETURSSON
Margeir Pétursson segir að nú stefni í að helstu
hlutabréfamarkaðir lækki þriðja árið í röð og að
þeir sem ekki hafa misst kjarkinn muni líklega
hagnast ágætlega til lengdar með kaupum á hluta-
bréfum i traustum og arðbærum fyrirtækjum.
Eftir Margeir Pétursson Mynd: Geir Olafsson
Fjárfestar á alþjóðlegum hlutabréfamörkuðum hafa ekki átt
sjö dagana sæla í ár. Gífurlegar lækkanir og sveiflur hafa ein-
kennt markaðina og ekki útséð enn um það hvaða stefnu
þeir muni taka. Eftir 18 ára nánast samfelldar hækkanir á árun-
um 1982-2000 urðu ijárfestar loksins að horfast í augu við það
hve óútreiknanlegir og miskunnarlausir markaðirnir eru.
Nú steihir í að helstu hlutabréfamarkaðir lækki þriðja árið í
röð, sem er afar óvenjulegt svo ekki sé meira sagt. Þekktasta
hlutabréfavisitala heims, Dow Jones vísitala bandarískra iðniyr-
irtækja sem hóf göngu sína árið 1896, féll síðast þijú ár í röð á
árum kreppunnar miklu, 1930-32. Fallið nú er svipað og í olíu-
kreppunni 1973-74, en er orðið langvinnara. Eftir miklar hörm-
ungar koma oft skarpar hækkanir þegar flestir hafa gefið upp
alla von. Þannig varð októbermánuður 2002 besti mánuður á
mörkuðum í áratugi! Þetta vekur vonir um að botninum lang-
þráða sé náð. Reyndar má segja að annaðhvort hljóti markaðir
að fara að rétta úr kútnum eða þá að ný og kröpp efnahagslægð
í vestrænum iðnríkjum sé yfirvofandi.
sína niður í 1,75%, það lægsta í 40 ár. Hlutabréf traustra arðbærra
iyrirtækja, sem hafa náð góðu gengi, án hjálpar bókhaldsblekk-
inganna sem mjög hafa angrað ijárfesta að undanförnu, líta nú
afar vel út í samanburði við vexti á bandarískum ríkisskulda-
bréfum. Fimm ára bréfið gefur aðeins 3% vexti, 10 ára bréfið 4%
vexti og þeim sem ijárfesta í 30 ára bréfum, er umbunað með 5%
og að sjálfsögðu eru þessir lágu vextir óverðtryggðir.
Ahættufælni, hræðsla og mikil tortryggni eru nú ráðandi á
mörkuðum. Otti við að hryðjuverk valdi aftur miklum skaða í
efnahagslifinu er mikill og ástand í Miðausturlöndum viðsjár-
vert. Margir telja að áframhaldandi samdráttur sé óhjákvæmileg
afleiðing langvarandi ofþenslu og oftjárfestinga sem vinda verði
ofan af. Almenningur sé alltof skuldsettur, hátt íbúðaverð vestra
hafi hvatt neytendur til dáða, en ef það falli eins og hlutabréfin,
sé síðasta vígið fallið og minnkandi einkaneysla muni leiða til
mikils samdráttar.
Þá benda hinir svartsýnu á að mjög lágir vextir hafi ekki
bjargað Japönum Irá viðvarandi efnahagslægð og sama geti
gerst í Bandaríkjunum og Evrópu. Hlutabréf séu ennþá nokkuð
hátt metin í sögulegu samhengi í Bandaríkjunum og ef annað
samdráttarskeið komi, hljóti þau að falla enn frekar.
En liklegast er að efnahagslífið aðlagi sig nýjum aðstæðum
eins og það hefur gert í öllum hagsveiflum til þessa. Lágu vext-
irnir munu lina þjáningar hinna skuldugu og hvetja til fjárfest-
inga og eyðslu. Olíuverð hefur snarlækkað undanfarnar vikur
og bandaríska bankakerfið er að flestra mati betur statt nú en í
síðustu niðursveiflu Jyrir rúmum áratug.
Hvað hefur breyst síðan 2000? Hlutabréf flestra Jýrirtækja eru
nú mun ódýrari en iýrir tveimur árum þegar bjartsýnin réð
\ /í
Lægstu vextir í 40 ar Það er heillavænleg-
ast að horfa vestur um haf eftir kennileitum,
því mikil ríkisafskipti og hömlur í ríkjum Evr-
ópusambandsins skekkja samanburð á fær-
um Jyrirtækja á vexti og arðsemi. í nánast
örvæntingarfullri viðleitni til að örva efna-
hagslífið eftir hryðjuverkin 11. september
2001 lækkaði bandaríski Seðlabankinn vexti
Hrun,
hökt
eða hækkanir?
GESTAPENNI
Margeir Pétursson, stjórnarformabur MP verðbréfa, er gestapenni Frjálsrar verslunar að
þessu sinni. Hann segir að þrátt fyrir allt sé bandaríska bankakerfið að flestra mati betur
statt nú en í síðustu niðursveiflu fyrir rúmum áratug.
34