Frjáls verslun - 01.09.2002, Side 69

SÉRFRÆÐINGAR SPÁ í SPILIN
Spumingin til Emu Hauksdóttm, fmmkvæmdastjóra Samtaka ferðaþjónustunnar, er þessi:
Islendingar hafa fengið aðild að Alþjóðahvalveiðiráðinu oggera menn
sér vonir um að veiðar í visindaskyni geti hafist þegar á næsta ári. Er
eitthvað sem segir að hvalveiðar þurfi endilega að leggja aðra
atvinnugrein, hvalaskoðun ferðamanna, í rúst?
Hualuei iar og hvalaskoðun
fara alls ekki saman
Sú staðhæfing að íslendingar hafi fullan
rétt til þess að nýta auðlindir sínar, s.s.
auðlindir sjávar, með skynsamlegum og
sjálfbærum hætti er sjálfsögð og eðlileg en þá
komum við að þeim spurningum hvernig hag-
kvæmast sé fyrir þjóðina að nýta auðlindina og
hvort þess sé gætt að meiri hagsmunum sé
ekki fórnað fyrir minni. En hvernig er staða
þessara mála í dag? Frá því að reglubundnar
hvalaskoðunarferðir hófust hér við land árið
1995, hefur vöxturinn verið gríðarlegur og
tjöldi ferðamanna frá árinu 1995 vaxið úr 2.200
ferðamönnum i 63.000. Hvalaskoðun er því nú
einn af mikilvægustu þáttum í afþreyingu hér
á landi og Island nú þegar orðið þekkt meðal
þeirra milljóna ferðamanna sem sækja í hvala-
skoðunarferðir. Fjölmörg fyrirtæki og ein-
staklingar byggja nú afkomu sína á hvala-
skoðun. Algengasta röksemd fyrir því að heija
hvalveiðar hér við land hefur verið að það
verði að veiða hvalina áður en þeir hafa of nei-
kvæð áhrif á fiskistofnana. Þessi röksemd
fellur í góðan jarðveg hjá þeim sem ekki hafa
skoðað málið ofan í kjölinn. Vísindamenn
Hafrannsóknarstofnunar staðhæfa að hvalir í
mið-norður-Atlantshafi éti yfir 2 milljónir
tonna af fiskmeti á ári og þar af töluvert af
þorski. Tillögur þeirra gera ráð fyrir veiðum á
250 hrefnum og 100 langreyðum árlega. Sam-
kvæmt upplýsingum „Hafró“ er hrefnu-
stofhinn 58 til 70 þúsund dýr og þá getur hver
maður sagt sér að þessar veiðar hafa hverf-
andi áhrif á fiskistofnana.
Þetla fer alls ekki saman Fullyrðingar um að
hvalveiðar og hvalaskoðun geti farið saman
eru settar fram án nokkurra gagna sem styðja
þá fullyrðingu. Dæmi frá Noregi sýna svart á
hvitu að það gangi ekki upp. í Noregi byggist
hvalaskoðun á því að sýna búrhvali og háhyrn-
inga en þeir eru ekki veiddir þar við land, til-
raunir til að nýta hrefnur með sama hætti hafa
ekki gengið upp vegna þess hve styggar þær
eru vegna veiðanna. Við teljum að það sama
yrði upp á teningnum hér við land ef hrefnu-
veiðar yrðu heimilaðar. Þær myndu skaða
hvalaskoðun með beinum hætti þar sem búast
má við því að gæfustu hrefnurnar yrðu þær
fyrstu til að verða skotnar og hinar sem slyppu
kæmu varla til baka að ári ef þær væru skotn-
ar á leið sinni á hvalaskoðunarsvæðin. Við
höfum nú þegar dæmi úr Eyjafirðinum, en þar
voru sjómenn síðastliðið haust að skjóta höfr-
unga. Við það kom mikil styggð að þeim og
þeir hurfu að lokum af hvalaskoðunarslóðinni.
Þar að auki ríkir almenn andstaða við hval-
veiðar á helstu markaðssvæðum Islendinga
og viðurkenna þarlend stjórnvöld ekki rétt
Islendinga til að hefja hvalveiðar án þess að
fyrir liggi samþykkt Alþjóðahvalveiðiráðsins
þar um. Allt þetta segir okkur að hvalveiðar
geta haft bein og skaðleg áhrif á hvalaskoðun
auk þess sem hvalveiðar geta haft alvarleg
áhrif á bæði ferðaþjónustuna í heild og útflutn-
ing Islendinga ef þær verða ekki gerðar í
þokkalegri sátt við hið alþjóðlega umhverfi.
Samtök ferðaþjónustunnar hafa því beint
þvi til stjórnvalda að hvalveiðar verði ekki
hafnar, hvorki í atvinnu- eða svokölluðu vís-
indaskyni, án samráðs við atvinnugreinina og
var einróma tekið í sama streng á Ferðamála-
ráðstefiiunni 2002. SH
Fullyrðingar um að hvalveiðar og hvalaskoðun geti farið saman
eru settar fram án nokkurra gagna sem styðja þá fullyrðingu.
Dæmi frá Noregi sýna svart á hvítu að það gangi ekki upp.
Erna Hauksdóttir, fram-
kvæmdastjóri Samtaka
ferðaþjónustunnar, segir
að hvalaskoðun sé einn af
mikilvægustu þáttum í
afþreyingu hérlendis.
„ísland er núna orðið
þekkt fyrir hvalaskoð-
unarferðir meðal þeirra
milljóna ferðamanna sem
sækja í þessar ferðir
69