Frjáls verslun - 01.10.2002, Síða 22

FORSÍÐUVIÐTAL AGÚST OG SVEINN VflLFELLS
verða iðnaðarhverfi en vöxturinn í Reykjavík var svo hraður
og breytingarnar svo miklar að borgin óx utan um hverfið
áður en iðnaðurinn náði að hasla sér völl og verslanir lögðu
húsin undir sig. Samkvæmt útreikningum Agústar hafa þau
fyrirtæki, sem Sveinn eldri hafði frumkvæði að eða átti dijúg-
an þátt í að stofna, veitt 7.000 mannár af atvinnu meðan hann
lifði. Eitt mannár er einn starfsmaður í fullu starfi í eitt ár
þannig að þessi fyrirtæki hafa veitt Islendingum atvinnu svo
að þúsundum skiptir.
Bræðurnir Sveinn og Ágúst komu smám saman inn í rekst-
ur föður síns. Sveinn, sem er byggingaverkfræðingur, var ráð-
inn framkvæmdastjóri Steypustöðvarinnar árið 1967, fór til
MBA-náms í Bandaríkjunum í tvö ár, og tók svo aftur við
Steypustöðinni og hefur verið þar síðan. Þegar Sveinn faðir
þeirra lést árið 1980 var Ágúst, sem hafði verið prófessor í
kjarnorkuverkfræði í Bandaríkjunum, í rannsóknarleyfi á Is-
landi og ákvað hann að flytjast alkominn til landsins. Sveinn
starfaði áfram við Steypustöðina en Ágúst tók við fasteigna-
rekstri þeirra systkina. Systirin Sigríður, sem einnig hafði ver-
ið prófessor í Bandaríkjunum, hafði lent skömmu áður í bílslysi
og lamast. Hún lést fyrir fjórum árum.
Ógæfa þessa lands Landslagið er mjög breytt frá því sem
áður var og Valfells-fjölskyldan hefur t.d. alveg dregið sig út
úr sjávarútgerð. Sveinn eldri var mikill áhugamaður um út-
gerð og átti hlut í bæði frystihúsi á Hellissandi og Hraðfrysti-
húsi Tálknaljarðar. Það síðarnefnda átti ísfisktogara sem
veiddi 4.000 tonn af þorskígildum á ári. Þegar kvótakerfið var
tekið upp minnkaði kvótinn smám saman þar til hann var
kominn niður í 1.400 tonn. Þá var frumvarp til laga á þingi um
það að frystihús mættu eiga kvótann. Ákvæðinu var hins-
vegar kippt út úr frumvarpinu á síðustu stundu og þá ákváðu
þeir að hætta þátttöku í útgerð. „Það voru ekki pólitískar að-
stæður til að stunda þennan atvinnurekstur lengur. Það hefur
verið ógæfa þessa lands í gegnum árin að stjórnmálamenn
hafa haft of mikil afskipti af atvinnulífinu. í kringum það hef-
Bræðurnir eru báðir áhugamenn um raunvísindi og stjörnuskoðun, stjórnmál og þjóðmál almennt auk þess sem þeir hafa báðir gaman
af að fást við kveðskap en móðir þeirra, Helga, var vel hagmælt og áhugasöm um skáldskap. Hér birtast Ijóð eftir hræðurna.
Urður
Verðandi
Skuld
Stritar bóndi stirður löngum,
steyþist fossinn bænum hjá.
Kaldur er í kotsins göngum,
kúldrast hita jarðar á.
Erfitt er með afla á sœnum.
Ægi þreyta sjómenn við.
Fiskjar þarfnast fólk á bœnum,
fara sífellt lengra á mið.
Vélafl kemur vöðva í staðinn,
vœnkast hagur manna þá.
Oft sést bátur afla hlaðinn,
auðsœld Ránar margir fá.
Afli vatns og orku jarðar,
almenn fylgir hagsæld nú.
Galli ei finnst á gjöfum Njarðar,
gullið nýtir þjóðarbú.
Gleyma niðjargott að meta,
gleyma eigin sögu þeir.
Anægju nú engrar geta,
eðalmálminn telja leir.
Ýmsir lofa ávallt meiru,
ei þó viti hvernig má.
Lofa gnótt og langtum fleiru,
lýðsins hylli til að ná.
Skaþar ein nú Skuld oss framtíð?
Sköþum vérþar einnig með?
Arnast vel þá öllum landslýð?
Eftir því sem best fœst séð?
Ágúst Valfells
Ofangreint kvæði á að tjá íslenska efnahagssögu í
hnotskurn. Það er úr skýrslu er Ágúst gerði fyrir
Landsvirkjun árið 1978 og hét „ísland 2000: Fólks-
tjöldi, fraraleiðsla og lífskjör". Skýrslan fjallar í
stórum dráttum um hlutfallslegt verðmæti aðal auð-
lindanna þriggja, gróðursins, hafsins og orkulind-
anna og hvernig þær hafa verið nýttar og framtiðar-
horfur miðað við nýtingu þeirra. Þegar litið er um
öxl árið 2002 má sjá hvað hefur ræst og hvað ekki.
Aðrir vilja ei orku virkja,
allri tœkni kasta á glœ.
Mun það hagvöxt mætan kyrkja.
Mun þá harðna fljótt á bœ.
Nöfnin Urður, Verðandi og Skuld vísa til örlaganorn-
anna þriggja sem sagt er frá í Gylfaginningu. Urður
ræður fortíð, Verðandi nútíð og Skuld framtíð.
Á Þingvöllum, annan í nýju ári árið 2000
Snœr á foldu fallið hefur,
fegurð landsins engum dulin.
Niðri undir sœtt nú sefur
sólar orka gróðri bundin.
Mjúkum höndum voðfeld vefur
veðurgyðjan, hulin grundin.
Sveinn Valfells
Mynd: Páll Stefánsson
22