Lindin - 01.01.1957, Blaðsíða 25
L I N D I N
19
vel við hinn kröppustu kjör og örðugustu aðstæður hefir
verið lifað andlegu lífi og andleg afrek unnin, — afrek
er undrun og aðdáun mega vekja oss allsnægtanna börnum.
Vér íslendingar eigum þessa t. d. ótal dæmi úr okkar eigin
sögu. Þessi þjóð hefir löngum átt við harðræði og harðrétti
að búa, svo að það gæti í fljótu bragði virzt eðlilegt, að
menn hefðu hér löngum látið sér nægja að hugsa um munn
og maga, en hversu fjarri fer ekki því, að svo hafi verið.
Jafnvel á hinum allra dimmustu dögum, þegar stundum virt-
ist hrein tvísýna á því, að þjóðin fengi haldið lífi sínu, jafn-
vel á slíkum tímum var lifað hér svo þróttmiklu innra lífi,
að upp úr því urðu til andleg verðmæti svo máttug og mik-
i), að eflt geta og auðgað einnig okkar eigin anda, er lif-
um á þeirri miklu menningaröld, 20. öldinni. Og á þeim
öldum, er sífellt seig á ógæfuhliðina hjá oss, að því er snerti
efnahag og afkomumöguleika og íslenzkt fjálfsforræði fjar-
aði smámsaman út, á þeim sömu öldum voru festar á bók
ýmsar þær heimildir og sköpuð ýmis þau listaverk, sem
enn í dag eru taldir dýrastir dómar þessararar þjóðar, og
eru tvímælalaust meðal þeirra homsteina, er þjóðerni vort
hvílir á. Og þetta ætti vissulega að vera oss, er njótum í
svo ríkum mæli ávaxtanna af erfiði feðranna, oss er að
ýmsu leyti búum við svo miklu betri lífskjör en þeir —
þetta ætti vissulega að vera oss öflug hvöt til auðugra and-
legs lífs, því að það er alveg víst, að án andlegs lífs, án þess
að móttökuhæfileiki og sköpunarmáttur mannsandans sé
að einhverju nýttur, fær hvorki einstaklingur né þjóð lifað
til lengdar svo að líf sé nefnandi.
Ef aukin efni, tækni og þægindi, eða hverskonar leiðir
til léttara lífs, verða til þess fyrst og fremst að binda hugi
vora við jörðina eina og lystisemdir hennar, — í stað þess