Morgunblaðið - 19.04.2009, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 19.04.2009, Blaðsíða 12
12 Kosningar MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. APRÍL 2009 Um hvað ættu kosningarnar að snúast? „Ég skal gefa þér gull í tá,“ segir í dægurljóði Jónasar Árnasonar. Kosið verður til Alþingis um næstu helgi. Þá binda kjósendur trúss sitt við stjórnmálaflokka. Sjaldan hafa viðfangsefnin sem bíða nýs kjörtímabils verið eins tröllvaxin og nú. En lítið hefur farið fyrir tilhugalífi og umræðan verið hverfandi um stefnumál stjórnmálaflokk- anna. Aldrei fyrr hefur Alþingi verið haldið að störfum eins nærri kosningum og þingmenn hafa því haft lítinn tíma til að kynna stefnumálin. Á köflum hefði mátt ætla að kosningarnar væru haldnar árið 2006, ekki 2009. Víst hefur baráttan snúist um fortíðina, en Pétur Blöndal veltir upp þeirri spurningu hvað kosningarnar ættu í raun réttri að snúast um og kynnti sér hjartans mál fólks um allt land. „Það sem skiptir mestu máli er að skapa forsendur til þess að fjármálafyrirtæki geti lánað heimilum og fyrirtækjum pen- inga á kjörum sem þau geta staðið undir,“ segir Tómas Möller, lögfræðingur hjá Lífeyr- issjóði verslunarmanna. „Það er forsenda þess að hægt sé að byggja upp fyrirtæki og fjölga þannig störfum og koma fasteignamark- aðnum aftur á hreyfingu. Og uppskriftin til þess að svo megi verða er að byggja upp traust í sam- skiptum við erlenda banka og skapa um- hverfi sem fólk sækist eftir að reka fyrirtæki í.“ Reykjavík Tómas Möller Þarf að byggja upp traust „Ég er nú bara að setja kartöflur í pott, svo ég segi nú alveg satt,“ segir Ásta Sverrisdóttir hlæjandi, en hún er bóndi á Ytri-Ásum, Skaft- ártungum. Og suðan er ekki lengi að koma upp þegar kosningamál ber á góma: „Í fyrsta lagi er komin reynsla á það, að kosningamál eru alltaf til fyrir kosningar, en aldrei eftir,“ segir hún. „Það byggist alltaf á því, hvað þeir lofa að koma með úr ríkissjóði, sama hvaða flokkur það er. En það eru bara uppkjaftaðir peningar í ríkissjóði, þannig að nú er ekkert hægt að taka þar. En menn hafa keppst við að lofa sem mestu, þó að ekki hafi verið staðið við það, og hér í þessu kjördæmi geri ég ekki kröfu um meira en að gömlu lof- orðin séu efnd.“ Og upptalningin hefst: „Það þarf þungatakmarkanir alla daga, því það er aldrei gert við vegina. Þriggja fasa raf- magnið átti að koma fyrir kosningar fyrir 14 eða 16 árum, en hefur ekki verið nefnt í kosn- ingum síðustu tíu árin. Rás 2, útvarp allra landsmanna, er ekki komin til allra í þessari sveit. Það sama gildir um ADSL-tenginguna og þriðju kynslóðartæknina. Svo er það þjóðlendu- málið sem allir flokkar ætluðu að bakka með síðast, en nú er það gleymt og bændur komnir í mál fyrir mannréttindadómstólnum, bæði út af eignarlöndum og sameiginlegum. Við unnum það mál fyrir héraðsdómi fyrir síðustu kosn- ingar og allir ætluðu að vinda ofan af því, en svo tapaðist það í Hæstarétti eftir kosningar og nú gæta menn þess að minnast ekkert á það.“ Svo er það stóra málið, að mati Ástu, sem hún segir velta á kjósendum. „Ef ríkið skyldi eignast fé aftur, að það verði ekki gefið einka- aðilum í annað skipti til þess að týna því í út- löndum. Það er stóra málið, þó að ég viti að við berum svo sem ekki gæfu til þess að standa saman um það.“ Uppkjaftaðir pen- ingar í ríkissjóði „Nú er ég að kenna stúlku að spila sónatínu í g-dúr eftir Beethoven,“ segir Ágúst Ár- mann Þorláksson, skólastjóri Tónskóla Neskaupstaðar, en hann gefur sér þó augnablik til að svara því hvað sé brýn- asta kosningamálið. „Á ég að tala sem Íslend- ingur eða sem Austfirðingur?“ spyr hann. – Fyrst sem Íslendingur og svo sem Austfirðingur. „Brýnustu mál þessara kosninga eru efnahags- málin, og inni í þeim pakka tel ég auðvitað atvinnu- málin. Síðan verð ég að segja að mér svíður þetta hrikalega vaxtaokur í landinu, sem ætlar allt lifandi að drepa. Atvinnulíf og heimili geta ekki staðist að vextir fari ekki hraðar niður. Það botnar enginn í því af hverju það gerist ekki hraðar. Og það síðasta sem Íslendingar þurfa á að halda eru skattahækk- anir. Fyrir mér er það eins og að sparka í liggjandi fólk.“ Ágúst Ármann þagnar ábúðarfullur og bætir svo við: „Það þykir fáum vænna um íslensku krónuna en mér, en ég fæ það ekki í kollinn á mér hvernig við getum byggt á henni til lengdar. Ég er hins- vegar á móti því að ganga í ESB. En það er svo hryllilegt að horfa upp á hvernig krónan sveiflast, við virðumst ekki ná tökum á gengi hennar, og kannski er það ríkisstjórninni sem nú situr að kenna. Kosningarnar núna eru það vitlausasta sem við gátum kallað yfir okkur, því það setti allt í bið- stöðu. Þetta var það versta sem gat komið fyrir þjóðina.“ – Hvað um Austfirði? „Samgöngur, samgöngur, samgöngur,“ svarar hann. „Ég get alveg sagt það, að Austurland getur orðið glæsilegur partur af Íslandi, sjálfbært og kraftmikið. Fjarðabyggð var á síðasta ári með fjórðung af útflutningstekjum þjóðarinnar! En til þess að svo geti verið áfram þarf að klára göng til Neskaupstaðar og frá Eskifirði til Héraðs. Síðan eru framtíðaráform um göng undir Berufjörð og Lónsheiði. En samgöngur eru stóra málið. Við er- um auðvitað hrygg yfir loðnubrestinum, en við vit- um að þetta er sterkt atvinnusvæði ef það fær betri samgöngur.“ Hann þagnar. „Þetta er nú bara eins og karlinn hugsar, vinur. Ég held því ekki fram að ég hafi alltaf rétt fyrir mér. En maður sem hefur enga skoðun, hann er leiðinlegur maður.“ Svo heyrast aftur hljómar Beethovens. Neskaupsstaður Ágúst Ármann Þorláksson Ekkert vitlausara en kosningar „Ég gæti þess nú að vera ekki pólitísk og velti þeim málum ekki fyrir mér fyrr en nær dregur kjördegi,“ segir Bryn- hildur Óladóttir sóknarprestur á Skeggjastöðum í Bakkafirði. „En mér finnst það megi rannsaka betur ofan í kjölinn fjármálin hjá fleiri stjórn- málaflokkum. Mér finnst sér- kennilega mikil áhersla lögð á einn flokk í því samhengi – heilu fréttatímarnir fara í það. Þetta segi ég óháð pólitík. Síðan finnst mér að fjölmiðlarnir mættu almennt horfa meira á björtu hliðarnar og tala um framtíðina. Ég var á íbúa- fundi í vikunni, þar sem rætt var um olíuna og aðr- ar auðlindir, og það gefur fólki tilefni til bjartsýni.“ Brynhildur segir að Bakkafjörður sé útgerðar- staður og samdráttur í afla hafi áhrif á bæjarlífið. „En jú, grásleppumenn eru glaðir! Svo er afskrift kvótans auðvitað mikið hitamál, enda hefur fólk keypt kvótann dýrum dómum, og maður heyrir tón út af því. En mér finnst miklu skemmtilegra að tala um framtíðina! Og svo get ég ekki annað en rifjað upp páskadagsmorgun síðastliðinn, en þá var boðað til guðsþjónustu og morgunverðar klukkan hálfátta . Organistinn sat fastur í snjó- skafli á Sandvíkurheiði og því ákveðið að hafa helgistund yfir veitingum. Kórinn söng og Arnór Ingvarsson og Baldur Öxdal, auk mín, töluðu um reynslu sína af trúnni og gildi páskahátíðarinnar í kristnu samhengi. Stofan fylltist af fólki og ég held að mætingin hafi losað fjóra tugi!“ Það á að rannsaka alla flokka Bakkafjörður Brynhildur Óladóttir „Það hefur ekki verið auðvelt að reka fyrirtæki og reyna að halda atvinnulífinu gangandi í 300 manna sjávarútvegs- þorpi,“ segir Teitur Björn Ein- arsson, forsvarsmaður Eyr- arodda hf. á Flateyri. „Síðustu sex mánuðir hafa verið erfiðir, sérstaklega þegar við- skiptavinir eru í vandræðum og bankakerfið hefur lokað á fyrirgreiðslu, hvort sem er í afurðalánum, fjárfestingum eða framkvæmdum. Ef heldur fram sem horfir verður ástandið enn skelfilegra.“ Á sama tíma hefur orðið sambærilegur sam- dráttur í Evrópu, að sögn Teits Björns, sem hefur í för með sér lengri greiðslufrest á afurðum, lægra verð og minni sölu. „Þetta er rosalega vont mál. Í sumum greinum í sjávarútvegi er ferillinn langur, til dæmis í saltfiskframleiðslu, og á þeim tíma styður ekkert við fjármögnunina. Maður þarf að vera ansi úrræðagóður og á sama tíma þol- inmóður um að ástandið batni vonandi fyrr en seinna! Það verður að koma bankakerfinu í samt lag, þannig að hægt sé að meta rekstur fyrirtækja á eðlilegan hátt, framlegðina og verðmæti af- urðabirgða. Ef bankakerfið spilar ekki með, verður þetta mjög þungt.“ Hann segir Eyrarodda standa ágætlega þar sem fyrirtækið hafi aðeins starfað síðan haustið 2007 og sé ekki með bólginn efnahagsreikning. „Það er mikilvægast fyrir okkur að halda þetta út, tryggja áframhaldandi sölu og greiðsluflæði. En ef ekkert gerist í bankakerfinu, þá eru allar hugmyndir um aukna framleiðslu og frekari fjárfestingar út af borðinu.“ Og gjaldeyrishöftin eru áhyggjuefni. „Þau eru mjög skaðleg og maður finnur að kaupendur ytra setja þetta fyrir sig. Það er kallað eftir því að varan sé afhent erlendis og greidd þar, sem setur alla flutnings- og greiðsluskilmála í annað samhengi, og það er erfitt að standa í slíkum æfingum. Það sem hefur bjargað okkur er veiking krónunnar, því annars hefðum við ekki getað tekið þátt í þeim verðlækkunum sem orðið hafa á mörkuðum ytra. Og það er spurning af hverju er yfirhöfuð verið að halda uppi gengi krónunnar. Ég sé ekki betur en við eigum að halda okkur við gengi, sem verð- mætasköpunin í landinu stendur undir. Eða hvaða innistæðu höfum við annars núna fyrir sterku gengi?“ Kosningarnar snúast því um raunhæfar leiðir í efnahagsmálum. „Það eru stóru spurningarnar og þær snúa að bankakerfi sem virkar ekki og vaxta- stigi sem er eins og kyrkislanga og kreistir líftór- una úr atvinnulífinu. Það tekur enginn eftir því dag frá degi, en ef horft er yfir lengra tímabil verða af- leiðingarnar skelfilegar. Allt lýtur þetta að því, að ef umhverfið er ekki í lagi, þá verða ekkert búin til störf, því þá hefur atvinnulífið ekki mátt til að bera þau. Það eina sem maður veit, er að það er erfitt framundan. Því miður þá verður að grípa til sárs- aukafullra aðgerða í efnahagsmálum, og um leið réttu aðgerðanna. Ef það verður ekki gert mun slokkna á öllu.“ Flateyri Teitur Björn Einarsson Vaxtastigið er eins og kyrkislanga „Pétur, atvinnumál!“ segir Sigríður Dóra Sverrisdóttir, leikskólakennari á Vopnafirði. „Kosningarnar geta ekki snú- ist um annað en atvinnumál. Ef fólk hefur ekki atvinnu, hvernig ætla stjórnvöld þá að sækja til okkar hærri skatta og annað slíkt? Á einhvern hátt verðum við að fá fjár- magn, hvort sem lífeyrissjóð- irnir útvega það eða aðrir. Það hlýtur að vera hægt að finna 15 til 20 líf- vænleg fyrirtæki, byggja þau upp aftur og koma þeim í fullan rekstur. Ég vil ekki trúa því að eng- inn geti ráðið til sín fólk. Þá er verr komið fyrir okkur en okkur er greint frá.“ Og atvinnumálin brenna helst á Vopnfirðingum. „Hér er dulið atvinnuleysi, því fólk hefur verið á launaskrá hjá Granda, en þar hefur ekki verið neitt hráefni. Það var mikið högg fyrir okkur þeg- ar loðnan brást. En Grandi, þetta öfluga fyrirtæki, ætlar að byggja upp verksmiðjuna á staðnum, þannig að það verður nóg að gera í þeim fram- kvæmdum. Og svo horfum við til þessarar olíu- leitar, sem vonandi...!“ Þegar samtalið fer fram er Sigríður Dóra í óða önn að leysa út boli í Landsbankanum fyrir leik- sýninguna „Ísvélina“ eftir Bjarna Jónsson, sem fært verður upp á leiklistarhátíð á Egilsstöðum kosningahelgina. Þegar menningarmálunum sleppir er nóg við að vera á leikskólanum. „Við er- um nýbúin að stækka leikskólann, öll börnin fá pláss og hann er opinn eins og með þarf,“ segir hún. „En ég er ekkert viss um að sveitarfélagið standi vel. Hér hafa verið miklar framkvæmdir og ef atvinnulífið dettur niður fær sveitarfélagið ekk- ert útsvar. Þess vegna segi ég: Ef atvinnulífið er ekki í lagi, þá er ekkert í lagi í þessu samfélagi. Og ef við eigum peninga til að setja inn í heil- brigðisþjónustu, til að mæta afleiðingum atvinnu- leysis, þá held ég að þeim væri betur varið í fyr- irtæki sem geta skapað störf til framtíðar. Ég hef enga trú á því að skattahækkanir skili neinu. Var það ekki hátekjufólkið sem missti störfin? Lág- launafólkið er í vinnu hjá ríki og sveitarfélögum. Ég vinn hjá sveitarfélagi. Ég er láglaunamann- eskja.“ Enga trú á skattahækkunum Vopnafjörður Sigríður Dóra Sverrisdóttir
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.