Saga - 1951, Side 70

244
inngangs um tíðarandann, sem áður getur, og
niðurlags um kveðskap Jóns biskups, prentverk
hans, innsigli og rithönd. Jón biskup er höfuð-
skáld síns tíma. Þessi íþrótt hans skipar honum
æðri sess í minningunni en nokkrum inna ríku
kirkjuhöfðingja hér á landi á síðara hluta 15.
og fyrra hluta 16. aldar. Þegar skáldskapnum
sleppur, þá sýnist honum um flest svipa til
þeirra. ögmundur Pálsson lét í raun og veru líf
sitt fyrir trú sína, eins og Jón biskup Arason,
þó að það yrði ekki með jafn hryllilegum hætti.
Og ekki virðist ólíklegt, að Gottskálk biskup
Nikulásson hefði haldið nokkuð fast í völd sín
og trú, ef hann hefði verið í sporum Jóns Ara-
sonar. Ef Kristján skrifari og Marteinn biskup
hefðu þorað að geyma Jón biskup og sonu hans
til næsta vors (1551), þá hefði hann vafalítið
sætt sömu örlögum sem ögmundur Pálsson. Jón
biskup hefði blátt áfram verið fluttur til Dan-
merkur og verið hafður þar í haldi til dánar-
dags síns, ef hann hefði þá þolað volkið og eigi
látizt í hafi, eins og ögmundur. Þá hefði píslar-
vætti Jóns biskups orðið svipað og ögmundar,
þó með þeim mun, að handtaka Jóns biskups
gerðist ekki eða þurfti ekki að verða með sama
níðingsskap og handtaka og flutningur ög-
mundar biskups af landinu. Þegar Jón biskup
er tekinn á Sauðafelli, þá er hann á ferð um
landið með vopnuðu liði, þjónandi bæði guði og
mammoni, en Ögmundur er tekinn blindur og
farlama, kúgaður og svikinn, og síðan fluttur
fangi af landi brott. Það, sem píslarvætti þess-
ara miklu kirkjuhöfðingja skilur, er það eitt,
að réttarmorð er framið á Jóni biskupi, en þess
gerðist ekki þörf frá sjónarmiði fjenda Ög-