Ný saga - 01.01.2000, Blaðsíða 30

Ný saga - 01.01.2000, Blaðsíða 30
Verkið sem tókst að vinna Kristnisögu- ritunin lenti í réttum hönd- um fólks sem reyndist kunna að vinna hratt og hiklaust um leið og fræði- leg vinnubrögð voru virt AF BÓKUM kirkju, svokölluðum þingum eða þingabrauð- um, var köllunarrétturinn í höndum kirkju- eiganda eða verndarmanns. Kirkjubóndi gat sjálfur útvalið prest lil kirkju sinnar og lagt fyrir biskup að vígja hann." Auk þess sem það er talsvert ómak að tengja þessi ummæli sam- an er enn að minnsta kosti tveimur spurning- um ósvarað: 1) Hvaða samband er milli þing- anna sem Hjalti og Loftur tala um? - 2) Ef kirkjubændur hættu að ráða presta til kirkna sinna um 1400 en gerðu það eflir siðaskipti, hvenær og hvernig í millitíðinni fengu þeir þann rétt? Ekki veit ég hvort svör við þessum spurningum liggja á lausu, en sé svo ekki þurfa höfundar að játa á sig óvissuna. Annars hangir saga þeirra ekki fyllilega saman. Hvers vegna tókst að vinna verkið? Ekki verður því neitað að þessa hnökra sem ég hef bent á má tvímælalaust telja meðal ástæðna þess að kristnisögunni var siglt í höfn svo fljótt og stóráfallalaust, ólíkt því sem við erum vön um þess konar rit. Ég þykist vita að ritstjórnin hafi lagfært aragrúa af minni hátt- ar ósamræmi milli höfunda, og ein af hinum réttu ákvörðunum hennar hefur verið sú að setja ekki fyrir sig þótt eitlhvað af slíku stæði eftir. Ekkert rit verður annmarkalaust hvort sem er, og kostir kristnisögunnar yfirgnæfa galla hennar margfalt. Kristnisöguritunin lenti í réttum höndum fólks sem reyndist kunna að vinna hratt og hiklaust um leið og fræðileg vinnubrögð voru virt. Þetta verk fór þannig af stað að Alþingi samþykkti, 26. mars 1990, að fela forsetum sínum að standa fyrir samningu kristnisög- unnar í samvinnu við þjóðkirkjuna og guð- fræðideild Háskólans. Um skeið leit út eins og halda ætti verkinu sem mest frá sagnfræð- ingum og rannsóknarstofnunum þeirra.7 En brátt var því stýrt í hendur fólks sem hafði umfram allt fræðilegan metnað, þó án þess að fulllrúum kirkju og guðfræðideildar væri skákað út. Sigurjón Einarsson prestur á Kirkjubæjarklaustri og Jónas Gíslason, þá- verandi kirkjusöguprófessor við guðfræði- deild, voru skipaðir í ritnefnd, ásamt Helga Skúla Kjartanssyni sagnfræðingi og dósent við Kennaraháskólann. Helgi Bernódusson starfaði með nefndinni fyrir hönd Alþingis og lók síðar sæti Jónasar í henni. En þá hal'ði Hjalti Hugason verið ráðinn ritstjóri, og svo heppilega vildi lil að hann tók við starfi Jónasar Gíslasonar árið 1992 og hélt þannig við tengslunum við guðfræðideild. Ég hef rök til að halda að það sé ekki síst að þakka Guðrúnu Helgadóttur, sem var for- seli sameinaðs Alþingis á árunum 1988-91, að kristnisagan tók þessa farsælu stefnu. Enn- fremur hafa hún og aðrir forsetar þingsins, þá og síðar, séð um að þingið veitti þeim fjár- munum til þessa verks sem þurfti til að það gæti gengið vel, og það hefur kannski skipl mestu máli fyrir franivindu þess. Ekki svo að skilja að ég haldi aö höfundar eða ritstjórnar- menn hal'i unnið verk sín í hagnaðarskyni; fólk sem kann svona vel til verka getur alltaf l'engið meira en nóg af freistandi verkefnum. Engu að síður er það líklega rétt að tryggur fjárhagslegur grunnur og svolítið örlæti, sem sýnir mönnum að verk þeirra séu metin nokk- urs, sé meðal þess sem helsl þarf með til þess að stórvirki í fræðimennsku komi út. Tilvísanir 1 Gunnar Karlsson, „Varnaðarorð um krislnisögu. Flutl á málþingi um ritun sögu kristni á íslandi í 1OCM) ár, 24. nóv- ember 1990“, Sagu XXIX (1991), bls. 143. 2 Krístniá fslandi I—IV. Ritstjóri: Hjalti Hugason. Ritstjórn: Sigurjón Einarsson, formaður, Helgi Bernódusson, Helgi Skúli Kjarlansson, Jónas Gíslasont (Reykjavík, 2000). Framvegis verður vísað í ritið innan sviga í meginmáli, bindistala skrifuð meö rómverskum en blaðsíðutala með arabískum tölustöfum. 3 Finnur Jónsson, Historía ecclesiastica Islandiœ I IV (Havniæ 1772-78). 4 Konur og kristsmenn. I’œttir tir kristnisögu íslands. Ritstjóri Inga Huld Hákonardóttir (Reykjavík, 1996). 5 E.H. Carr, Wluit is History? The George Macaulay Trevelyan Lectures delivered in the University of Cam- bridgeJanuary-March 1961 (Harmondsworth, 1964), bls. 9. 6 Gunnar Finnbogason, „Var bróðir Eysteinn í Þykkvabæ liöfundur Lilju?“ Á góðu dœgri (1951), bls. 83-93. 7 Fréttabréf Sagnfrœðingafélags íslands nr. 44 (8. árg., 4. tbl„ apríl 1990), bls. 2. 28
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.