Teningur - 01.10.1991, Blaðsíða 59

BERNARD MARCADE
Hann fæddi af sér mjög fallega hluti
t.d. í ljóðlistinni, ljósmyndun og
kvikmyndum, en í myndlistinni, að
minnsta kosti í Frakklandi, liefur
ekkert frábært komið frá súrrealism-
anum. Mcira að scgja í Evrópu, fyrir
utan Magritte, er ekkert til sem mcr
finnst mjög gott.
Sp. En hvað með Max Ernst?
B.M. Jú, klippimyndirnar eru
athyglisverðar, en mér finnst mál-
verkin ekkert mjög góð. Ég held að
ameríska konsept-hefðin, sem er
nijög köld og siðavönd, hafi hreinsað
burt allt sem viðkom ímyndunarafl-
inu, kynlífsóra, drauma og annað
slíkt. Aftur á móti varð konsept-listin
í Frakklandi og Evrópu fyllri af ntcrk-
ingu og lífsneistum sem átti án efa
rætur að rekja til súrrealísku hefðar-
innar.
Sp. Konsept-listin varð mjög rnikil-
væg á íslandi, en þar varð hún frekar
Ijóðræn heldur en siðavönd. Aftur á
móti er súrrealísk hefð svo til ckki til
og súrrealískir myndlistarmenn sára
fáir...
B.M. Jú, Sigurður Árni, eða hvað?
Verk hans eru mjög rómantísk og
norræn rómantík er ein af hinum
sönnu uppsprettum súrrealismans.
Sigurður á báðum þessum stefnum
mikið að þakka og svo auðvitað nú-
tímanum og listastefnum og straum-
um í dag. Eg hcld að það sé að nýju
mikill áhugi á súrrealismanum sent
stendur.
En súrrealisminn var líka til á
undan súrrealismanum. Það eru til
maníerísk og barrósk verk scm má
lesa sem fyrirboða rómantíkunnar og
súrrcalismans. Það er reyndar alltaf
nútíðin sem fær okkur til að lesa for-
tíðina. Ég veit t.d. ekki hvað við
getum kallað þctta tímabil sem við
erunt að upplifa núna vegna þess að
við lifum ekki lcngur á tímabilum
ismanna en aftur á móti er það núna
scm við tökum til endurskoðunar
súrrealismann, maníerismann o.s.frv.
Malraux sagði eitt sinn setningu scm
er ntjög falleg. „On va toujours de
Mallarmé á Villon et non le con-
traire. “ Við förum alltaf frá Mallarmé
til Villons en ekki öfugt.
Þjóöernishyggja
Sp. Finnst þér vera mikill munur
sem stendur á listamönnum og lista-
stefnum eftir löndum.
B.M. Það er gríðarlega mikill
munur bara innan Evrópu. Frakkland
á til dæmis erfitt uppdráttar gagnvart
Þýskalandi, Spáni og Ítalíu, en þessi
lönd hafa öll um þessar mundir mjög
sterkan listrænan persónulcika. Frakk-
land hefur ckki þann kraft sem þcssi
þrjú lönd hafa. Það er hins vegar
margbreytilegt. Munurinn á Frökkum
og Engilsöxum er m.a. sá að Engil-
saxar cru framkvæmdasamari og þeir
hafa praktískari heimspekihugmyndir
heldur en Frakkar sem eru hefð-
bundnari og meiri menningarvitar. Ég
er mjög hrifinn af Engilsöxunt. Þeir
eru hreinni og beinni á vissan hátt, og
það er þeirra styrkur.
Sp. Þú talar einmitt um það í
L’Eloge du mauvais esprit að þú sért
ekki hrifinn af þjóðernisstefnu í
listum?
B.M. Ég trúi ekki á þjóðrembu í
listum eins og ég trúi ekki á þjóðern-
isstefnu í stjórnmálum jafnvel þó hún
sé til. Ég hef áhuga á kynblöndun og
víxlverkun hlutanna. Hjá surnunt
frönskum listamönnum eru áhrifin úr
norðri mjög sterk, áhrif flæmsku
málaranna eru t.d. augljós hjá
mörgunt frönskum myndlistarmönn-
um. Jafnvel þó að Frakkland hafi úti-
lokað expressionismann í heild þá
koma expressionísk form oft fram í
franskri list. í stórum dráttum er
Frakkland tvískipt á milli norðurs og
suðurs og þess vegna er enginn heild-
arsvipur. Það eru til margar hefðir í
Frakklandi. Vissulega eigum við
sterka hefð í formalismanum nteð
Manet og Matisse en Manet varð
sjálfur fyrir áhrifum frá spænskri mál-
aralist. Það er einmitt þetta scnt
heillar mig, það er aldrei hægt að
benda á eitthvert franskt einkenni, þó
að það sé til þrátt fyrir allt. Við erunt
mitt í hringiðunni þar sent straum-
arnir mætast. Við erum staðsett í
miðjunni þar sem við gctum haft sam-
band við alla og það fæðir oft af sér
afar margbreytilega og litríka hæfi-
leika og það er það sem er svo heill-
andi. Ef við tökum til dæmis Banda-
ríkin og berum þau saman við Evr-
57