Teningur - 01.10.1991, Blaðsíða 7

ingu sem við skynjuðum sem okkar
endurreisn í sjálfstæðinu.
Byltingin 1968 fól líka í sér kröfu
um frelsi og rcttindi en hún var fyrir
sumum einungis vitundarleg og boð-
aði hugmyndafræðilega endurreisn.
Minn vina- og kunningjahópur hafði
cngan áhuga á pólitík, heldur á
menningu, á því að breyta kcrfinu
innvortis, „change the systcm from
within“. Tilvistarstefnan var tóm og
köld eins og altarisgangan, ntaður
varð að lcita í trúarbrögð annarra
heimshluta og hugmyndasögu, dul-
speki, myndlist og bókmenntir, og
reyna að smíða sér eigin heim sem
héldi haus og hjarta sem hótaði að
bresta. Maður reyndi að trúa því að
með því að þreifa á nafla sínum gæti
maður á endanum verið fæddur á rétt-
um tíma. Maður horfði á stjörnukort-
ið sitt þangað til maður sá þar á sér
andlitið og reikistjörnurnar urðu
áþreifanleg sálræn líffæri bak viö eyr-
un. Menn sýndu Zen í verki og l'engu
óræð svör við öllu í I Ching. Háskóla-
námið var stundað í hjáverkum og
farið út í þriðja heiminn til að sjá
betur þúfuna sína og klisjurnar þar.
Ég var í Mexíkó í eitt ár í listaskóla,
Indjánar voru ekki síður heillandi en
gotneskir kastalar, heimspcki Gyð-
inga, trúarbrögð Indverja og list og
hugmyndasaga Kínverja. Maður
grautaði í þessu öllu. Okkur fannst að
þcgar frelsið yrði tekið af manni og
maður hætti að vera ungur væri lífið
búið, maður lifði á hengiflugi með
þeim fiöringi sem því fylgdi. Maður
prófaði skynjunarörvandi lyf cins og
fulltrúi í sjálfsmorðssveit Saddams,
núið var svo sterkt og allt gert fyrir
hina innri dýrð. Sárt að lifa og ckkert
mál að vcra dauður því þar var nota-
legt tilvistarleysi og tóm.
Svo kom diskótímabilið með sínum
herpingi og rikkjum. Allur draumur,
dýpt og annarlegur sans var skorinn
burt með skærum. Maður settist í
sagnfræðinám. En kannski hafði
sumum tekist á árunum meðan 68-
__________ Þ Ó R U N N V A
áhrifin voru að fjara út að breyta
atóminu í sér, skekkja eitthvað lítið
mikilvægt horn. Peir sem voru á sömu
bylgjulengd og maður sjálfur á
þessum árum hafa síðan verið húm-
anistar og endurreisnarfólk, okkar
bestu listamenn og skáld að mínu viti,
og kannski af því að þeir höfðu vit á
því að sleppa háskólanámi og sluppu
við sérfræðingahakkavélina.
Fífillinn breyttist í biðukollu og svo
kom langur vetur. Fyrir þremur árum
fóru að sjást nterki þess að aftur tæki
að þíða, hár tók aftur að spretta vel á
sumum körlum í vorgolunni, ekki var
lengur hallærislegt að tala um mengun,
dulspcki og heilsufæði. Magga
Thatcer sá að rétt væri að hugsa um
hollan mat, til þess að minnka kostn-
aðinn af garnla fókinu sem er orðið
heilsulaust af því að borða fransbrauð
með sultu. Gott ef hún sá ekki að það
þyrfti að hreinsa Norðursjóinn líka,
þótt hún þyrði ekki að segja það af
ótta við að styggja vcrksmiðjueigend-
urna vini sína. Þetta er allt svo þrifið
fólk í sér.
Fyrir þremur árum fór maður að
finna fyrir því að skrímsli frá blóma-
skeiðinu risu upp aftur, ný eins og
New Boheniians eða gömul eins og
Dylan og Cohen. Veturinn eftir að
Cohen gerði come back og fór um
Evrópu og í Bláa lónið og Laugar-
dalshöllina sat ég í bílnum mínum
inni á Pólarrafgeymum. Það var verið
að taka rafgeyminn úr bílnum, eins
og verið væri að toga úr honum tönn.
Cohen drafaði annaðhvort í hausnum
á mér eða í útvarpinu, „they sent-
enced me to twenty years of boredom,
for trying to change the system from
within.“ Rafgeymirinn var kominn á
sinn stað og ég fékk rafmagn í haus-
inn og áttaði mig á að spámaðurinn
væri að segja að lciðindunum væri
lokið. Þetta var 1988 og plata Cohens,
Susanne, sem var rnanni eins og sálnta-
kver, þá orðin tuttugu ára gömul og
spámaðurinn kominn al'tur að syngja
um tuttugu ára leiðindadóm, hinn
LDIMARSDÓTTIR
eilífa vals, Bcrlínarmúrinn! og frant-
tíðarheiminn á Manhattan. Leiðind-
um sem þeir voru dæmdir í sem lifn-
uðu upp l'rá dauðunt upp úr 1968 er
lokið. Heimurinn er orðinn umburð-
arlyndari og fyrirlitin áhugamál sem
síðhærð ungmenni á byltingarárunum
hrærðust í eins og lifandi tónlist,
galdur, viðurkenning allra líffæra,
bókmenntir, dulspeki, listir, stjörnu-
speki, mcngun og heilsufæði er núna
á öllum rásunt. Afgangurinn er
kannski ekki skemmtilegur fyrir þá
sent luku viö að gera þessa hluti upp
við sig og byrjuðu að melta fyrir
meira en áratug, en að minnsta kosti
virðast komandi ár ekki ætla að verða
eins frosin og árin 1975 til 1988. 1970
til 1974 var eins og maður skynjaði
sterkan hljóm. Maður hlustaði mikið
á tónlist og hljómurinn var í sannfær-
ingunni. Mig grunar að sumir séu
farnir að heyra þennan hljóm aftur.
Mér finnst gott að vera búin að skrifa
bækur og klára og koma frá mér erfiðu
metnaðarprógrammi sem ég fæddist
mcð og neyddist til að fylgja.
Óreiðan bíður stór og falleg. Mig
dreymir oft á nóttinni að ég fljúgi, en
pompa niður á rnilli. Mann langar
upp úr farinu sem maður er fastur í,
þessari þreyttu hugsun, þessari klisju
sem glæðir enga skynjun. Maður heyr-
ir þctta vel í tónlist, það er endalaust
verið að radda sömu fraseringarnar,
og ef maður opnar munninn og ætlar
að syngja er maður strax fastur í gam-
alli fraseringu. Það er margra ára
stúdía bak við það hvernig Björk
Sykurmoli syngur, hún er geimvera
og syngur nýtt. Ef maður gæti hugsað
eins og hún syngur gæti maður skrifað
bók og meira að segja sleppt því. Þá
væri maður fallegur.
Viðtal: Sigfús Bjarnnarsson
5