Birtingur - 01.01.1957, Síða 19

verkamaður styður hnúiun á matarlaust
borð, vonleysi í baksvipnum, kona og börn í
bakgrunni. Þetta var borgarmynd. Fyrir
vestan var alltaf til fiskur- Svo komu Rauðir
pennar, Kristinn Andrésson, Mál og menning.
Eilíf verkföll og pólitískar æsingar hér
syðra.
Og tókstu virkan þátt í þessu öllu saman ?
Við skulum ekki gera of mikið úr því, og þó
var ég á þessum árum víða nálægur, þar
sem tíðindi voru að gerast. Kröfugöngur
og útifundir voru næstum daglegir viðburðir.
Þá var Steinn á Siglufirði eitt sumarið, og
var dæmdur í fangelsi fyrir þátttöku í
óeirðum. Jólanóttina 1935 sat ég ásamt
nokkrum ungum verkalýðssinnum inni við
Elliðaár og uppi á öskjuhlíð í hópi
verkfallsvarða. Þar kom Ragna Möller með
„Samt mun ég vaka“, sem þá var nýkomin út,
og höfðum við það fyrir guðspjall dagsins.
Það var í bílstjóraverkfallinu fræga.
En hvað ætlarðu að segja mér um skáld-
skapinn?
Ég uppgötvaði snemma að ég hafði hæfileika
til ritstarfa og ég vildi vinna góðum málstað
gagn. En réttlætiskröfumar, sem ég erfði
frá fóstra mínum, mikil samvizkusemi og
margs konar kristilegar kenningar, sem ég
hafði að heimanfylgju, ólu alltaf með sér
efasemdir. Mér fannst alltaf að
andstæðingamir hefðu þó nokkuð til síns
máls. Ég fann það líka strax að í rauninni var
ég ekki nógu stefnufastur til þess að eiga
heima í hópi baráttuskálda. Ég gat staðið
verkfallsvörð og á annan hátt orðið að liði á
meðan verkalýðshreyfingin var fáliðuð,
en í bókmenntum gat ég ekki orðið annað en
samúðarmaður. Þessa viðhorfs sér glögg
merki í tveimur fyrstu bókum mínum, sem
út komu 1937 og 1941.
Og þá erum við komnir að „Þorpinu", en
það var nú ekki sízt vegna þess sem ég kom
að ræða við þig.
Jú, jú. Það vilja allir tala um þetta blessaða
„Þorp“. Eins og þú veizt þurfti ég að senda
út nýja útgáfu s.l. haust og koma af stað
umtali um það í auglýsingaskyni. En nú þykir
mér satt að segja nóg komið í bili.
Ekki ertu þó farinn að skammast þín fyrir
,,Þorpið“.
Nei, en kannski fyrir sumt, sem um það
hefur verið sagt.
Á hið lausa form „Þorpsins" rót sína að rekja
til þessarar byltingar í ljóðagerð Evrópu,
sem þú minntist á áðan?
Ætli það ekki. Þetta viðfangsefni var nýtt í
okkar ljóðagerð. Þorpslífið var ungt.
Fyrirrennari minn 1 þorpsyrkingum var öm
Arnarson. Hann beitti ýkjum og háði. Ég
dró upp raunsannar myndir. Hjá mér átti
ekkert málskrúð við, og ríminu var líka
ofaukið.
Var það að nokkru fyrir áhrif frá sænskum
skáldum, að þú hafðir „Þorpið" án ríms og
stuðla?
Tvímælalaust. Það hef ég aldrei reynt að
dylja. Ég hafði dvalizt í Svíþjóð sumarið 1938
og fram til vors 1939. Fór sá tími aðallega
til náms. í stríðslok 1944 fór ég aftur utan og
var þá í Svíþjóð næstmn því tvö ár. Og er
það raunverulega eini tími ævi minnar, sem
ég hef getað gefið mig allan að skáldskap.
Ég kynntist þá allvel ljóðagerð sænsku
öreigaskáldanna og gætir áhrifa þeirra í
þremur síðari bókum mínum. Þar er fyrri
útgáfa „Þorpsins" ort og frumdrög gerð að
flestum viðbótarkvæðunum, sem eru í
síðari útgáfu. Ekki held ég þó að sé til í
Svíþjóð hliðstæða „Þorpsins“ að efni og
framsetningu.
9