Birtingur - 01.01.1957, Side 69

Velde sera forstöðumaður listiðnaðarskólans í Weimar, en upp af honum
reis hinn frægi skóli Bauhaus sem varð brátt miðstöð evrópskrar
listmenningar. Vegna ofsókna afturhalds og þjóðernissinna neyddist
hann til að flytja skólann 1925 frá Weimar til Dessau, þar sem hann
endurbyggði hann frá grunni. Árið 1928 flytur hann til Berlínar og gefur
sig þar eingöngu að þeim verkefnum sem hugurinn girnist, sérstaklega
Walter Gropius: Bauhausskólinn, reistur 1926
háhúsum. Árið 1933 flýr hann land fyrst til Englands, þar sem hann
hafði geysileg áhrif á hinn unga arkitektúr, síðan til Ameríku 1937 og
gerðist þar prófessor við Harvard-háskóla.
Gropius er rasjónalisti, maður skynseminnar — Le Corbusier lætur meira
eftir ímyndunaraflinu og tilfinningunum. 1 húsum Gropiusar birtast þó
næm formtilfinning. Hann er upphafsmaður þeirrar kenningar, að ekkert
annað en notagildið megi neinu ráða í húsagerð, og siunir fylgjenda
hans héldu henni fram með kalvínskum strangleik framan af. Hús
Gropiusar voru í ætt við vélina, Le Corbusiers skyldari höggmyndum,
enda þótt hann hafi á sínum tíma sagt: Hús er vél til að búa í.
Gropius er eldri. Hann hafði þegar fyrir fyrri heimsstyrjöldina hlotið
viðurkenningu fyrir hina frægu Fagus-verksmiðju í Alfeld, sem
var bylting í byggingarlist, en þó í þróunartengslum við verk Behrens.
Séu AEG-verksmiðjan í Berlín eftir Behrens (sjá 2. hefti Birtings
1956) og Fagus-verksmiðjan bornar saman, koma dirfska og framsýni
Gropiusar skýrt í ljós. 1 verki Gropiusar eru nútíma hugmyndir
gerðar að veruleika: stálbitar eru burðarásar byggingarinnar og milli
þeirra glerið sem hleypir dagsbirtunni inn í húsið. Það var þó ekki fyrr
en að stríðslokum, að honum buðust hin gullnu tækifærin. Vesturþýzka
55