Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 112

Svafár. Enda væri synd að segja að
hún hefði gert það.
Jónas hafði ekki fyrr birt sitt fyrsta ljóð á
prenti en hann varð þjóðkunnur maður
af vísuorðum sem þáverandi æðstiprestur
kotmennskunnar, séra Ingimar Jónsson,
vitnaði til á stúdentafundi sem dæmis um
gáfnaskort ungra skálda nú á dögum.
Undirritaður hefur ekki fyrr né síðar sætt
öðru eins ámæli og þegar hann birti ljóðið
„Þórshamar og mánasigð“ ásamt
skemmtilegri mynd eftir höfundinn í
Birtingi 1954. Mótmælabréf streymdu að úr
öllum áttum lengi á eftir, og sjálft
Morgunblaðið reis upp menningunni til
varnar eins og vænta mátti.
1 Skáld-Helga sögu segir frá því, að þegar
Þorbjörn sonur Helga, tók að þroskast
var hann fábreytinn mjög, klæddist jafnan
kálfskinnsfeldi er tók á mitt læri.
Þar frá var hann ber allt á ristar,
með skúa loðna. Helgi kvaddi hann til vinnu
með húskörlum og fékk honum orf og
ljá. Var Þorbjörn trauður til og fór þó. Þá
gekk Helgi til að líta á slátt hans, og þótti
honum verkið bæði illt og lítið, — „og
máttu eigi hvetja ljána.“ Þorbjöm svaraði
honum með vísu, sem óþarft er að tilgreina
hér.
Helgi mælti: „Hvaðan úr ættum kemur
bragarmál í haus þér, og ætlaði ég þú
mundir nær fífl vera?“
Þorbjörn mælti: „Þar máttu einn um sýsla,
og tel ég þér þar ábyrgð á með öllu.“
Oft hefur mér dottið þessi sögukafli í hug,
þegar ég hef heyrt menn ræða um Jónas
E. Svafár og kveðskap hans. Og víst
gæti Jónas sagt við þjóð sína eins og
Þorbjörn við föður sinn: „Þar máttu ein
um sýsla, og tel ég þér þar ábyrgð á með
öllu,“ því úr frjóum jarðvegi íslenzkra
bókmennta eru þeir sprottnir allir okkar
ljóðamenn, hvort sem við þykjumst kenna
ættarmótið þegar í stað eða ekki.
Geislavirk tungl heitir önnur ljóðabók
Jónasar sem nýlega er komin út. I henni eru
20 ljóð, og fylgir hverju ljóði mynd eftir
höfundinn sjálfan. Bæði ljóðin og
myndirnar eru frumleg í bezta máta:
enginn annar en Jónas hefði getað ort þessi
ljóð né teiknað myndirnar. Þessum línum
er ekki ætlað að vera neinn ritdómur; ég
vildi aðeins vekja athygli á óvenjulegri bók.
„Skáld er ég ei . . .“ kvað sá sem höfuð ber
og herðar yfir önnur ljóðskáld íslenzk
fyrr og síðar. Slík hógværð er næsta fágæt
núorðið. Snorri segir þeir heiti Ijóðasmiðir
sem yrkja kvæði. Jónas E. Svafár er
einn sérkennilegasti Ijóðasmiður sem nú er
uppi með þjóðinni og þó víðar væri leitað-
Rögnvaldur Finnbogason:
Steinarnir tala
„I should not talk so much about myself if
there were anybody else whom I knew
as well. Unfortunately, I am confined to this
theme by the narrowness of my experience.
Moreover, I, on my side require of every
writer, first or last, a simple and sincere
account of his own life, and not merely what
he has heard of other men’s lives; some
such account as he would send to this
96