Birtingur - 01.12.1961, Blaðsíða 9

Thor Vilhjálmsson Hvað eru tímabær leikrit, — og leikhús
sem fylgist með tímanum, hvernig fer
það að? Þegar hinn sænski metsöluhöf-
undur Vilhelm Moberg skrifar leikrit um
einhverja gamla kellingu forríka sem læt-
ur einhvern prakkara hafa af sér fé og
það voðalegasta er að prakkarinn reynist
vera af ætt konungs sem kvað vera mesti
heiðursmaður sjálfur og vísindamaður, þá
gengur allt af göflunum, og menn skipt-
ast í flokka þar í landi út af þessum held-
ur andlausa höfundi. Enginn hefði kippt
sér upp hefði ungi maðurinn ekki verið
prins og allir vitað við hverja var átt.
Moberg notar leikhúsið þarna til að
þrengja sér inn í umræður manna og hóa
til sín áhorfendaskara með persónulegum
hneykslimálum undir yfirskini þjóðfélags-
ádeilu. Iíann stundar ekki til þess að
vekja umhugsun um hin dýpri rök og
rekja að rót meinsemdanna, ranginda og
ofbeldis. Hann þykist vera að berjast
fyrir réttlæti, en barátta hans er of
bundin fyrirbrigðum dægranna sem öðlast
ekki almennt gildi í meðferð hans, kom-
ast ekki út úr einangrun almanaksins og
adressubókarinnar. Verk hans verða dæg-
urflugur.
Þegar leikritið Nashyrningurinn eftir
Ionesco var sýnt um öll lönd vakti það
alls staðar umhugsun um geigvænlegar
hættur sem vofa yfir í samfélagi manna.
Það leikrit var svo sterkt í áhrifum sín-
um að menn sem höfðu allar forsendur
til að vera á móti höfundinum ef þeir
áttu að komast hjá að verða sjálfir nýir
og betri menn en geta haldið lygum sín-
um sem liöfundurinn var að berjast á
móti: kusu margir þann léttari leikinn að
Leikhús,
sterk rödd
í þjónustu
lífsins

Birtingui 7