Birtingur - 01.12.1961, Síða 26

baðað sig í hálfan annan mánuð. En einn
daginn fengu tveir þeirra eitthvert hrein-
lætisæði og þvoðu sér hátt og lágt. Kom
þá fylgdarmaðurinn hlaupandi og sagði
Lhote, að tveir af félögunum hefðu brjál-
azt.
„Nú, hvað kom fyrir?“
„Þeir eru að þvo sér!“
Á öðrum stað segir Lhote, að vatnsból
þeirra hafi ekki verið annað en grugg-
ugir pollar, fullir af lirfum og skorkvik-
indum og ef til vill eitthvað af úlfalda-
taði. En innfæddur piltur, sem sá um
vatnsburðinn, var svo hugkvæmdasamur
að sía vatnið í gegnum húfu sín. Að vísu
þurrkaði hann af sér svitann með henni
og snýtti sér á henni í viðlögum.
,,En maður má ekki vera of tiltektasamur
í eyðimörkinni Sahara," bætti Lhote við.
Þetta fólk virðist vera mun menningar-
snauðara en fyrirrennarar þess, sem
listavei’kin sköpuðu, og ekki kunni það að
meta þessi iistaverk á nokkurn hátt, held-
ur fannst því Evrópumennirnir vera eitt-
hvað bilaðir í kollinum, að vera að elta
þetta uppi og bjástra við að gera eftir-
myndir af því. Fylgdarmaðurinn — Sja-
barín hét hann — var þó afar naskur að
hafa upp á nýjum og nýjum myndum,
enda allra manna kunnugastur þarna í
fjöllunum.
Þeir eru þó ekki einir um að lítilsmeta
verk fyrirrennaranna, því víða eru nýjar
myndir málaðar yfir eða ofan í gamlar
með fullkomnu virðingarleysi fyrir því
sem eldra er.
Ég veit ekki hvort það er til nokkurs að
lýsa myndunum nánar, en læt mér yægja
að vísa til þeirra fáu mynda, sem hér
eru birtar. Þó vil ég taka það fram, að
myndirnar eru hvergi nærri allar strang-
lega „natúralistískar“ eins og kallað er.
Hvergi er þó um beina afskræmingu að
ræða svipaða þeirri, er við kynntumst í
nútímalist fyrir 20—30 árum. Aftur á
móti er stundum teygt svo úr útlimunum,
að handleggirnir verða lengri en líkam-
inn og á öðrum myndum eru fótleggirnir
eins og geysilangar spírur. Enginn skyldi
þó ætla að þetta sé gert af vankunnáttu,
eða af því að listamennimir hefðu ekki
getað gert það eðlilegra, heldur er það
visst listrænt viðhorf eða stíll, sem út-
heimtir það.
Á enn öðrum myndum er eins og fólkið
líði í lausu lofti, eða sé á sundi án þess
vatnið sé sýnt.
Það er fremur stökkbreyting en stigmun-
ur á stíl þessara mynda. Þær elztu og
frumstæðustu eru einfaldar í sniðum. Til
dæmis er höfuðið á mönnunum ein boga-
lína, svo að þeir verða áþekkastir kafara
í búningi sínum, með tvöfalda hringi fyr-
ir augu. Þeim hefur líka verið líkt við
Marzbúa eins og teiknarar hugsuðu sér
þá hér áður fyrr. Á öðrum er höfuðið
táknað með einu striki. En svo eru aftur
aðrar myndir svo aðdáanlegar, að enginn
núlifandi listamaður gæti gert betur,
enda hefur því löngum verið haldið fram,
að frummaðurinn hefði skarpara sjón-
skyn og skýrari athyglisgáfu en nútíma-
maðurinn, einkum borgarbúinn.
Það má bollaleggja um það í það óendan-
lega í hvaða tilgangi þessi listaverk hafa
verið gerð. Fræðimenn vilja ekki fallast
á, að hér sé um list listarinnar vegna að
ræða, heldur hafi listamennirnir gert
24 Birtingur