Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1983, Síða 21

Sagnliðurinn í íslensku 19
setningunni. En þar með er ekki heldur hægt að nota stöðu þeirra til
að sanna eitt eða neitt um tilvist Hjl.
Síðasta röksemd Höskuldar (1983:21-22) fyrir mismun flokkanna
varðar innskot kvantara (quantifier postposing), þar sem hann reynir
að stinga orðinu allir (sem vísar til frumlags (aðal)setningarinnar og
sambeygist því) inn í fylliliði sagnaflokkanna tveggja. Dæmi hans eru:
(32) a ?*Stúdentarnir ætluðu að stinga allir smjörinu í vasann
b *Stúdentarnir ætluðu að stinga smjörinu allir í vasann
(33) a Stúdentarnir lofuðu að stinga allir smjörinu í vasann
b Stúdentarnir lofuðu að stinga smjörinu allir í vasann
Það er rétt að erfiðlega gengur að setja allir inn í fylliliði a-sagna, eins
og (32) sýnir; en öðru máli gegnir um orðin sjálfur og einn, sem annars
haga sér að mörgu leyti svipað:12
(34) a ?Jón ætlar að setja sjálfur bréfið í póst13
b Jón ætlar að setja bréfið sjálfur í póst
(35) Þeir ætla að tala einir við ráðherrann
Þetta bendir til að leita verði annarra skýringa á því að setningarnar
með allir eru vondar.
4. Hvers konar liður?
4.1 Setningar sem fylliliðir
Við höfum nú séð að sagnir í fallháttum virðast á einhvern hátt
mynda setningarlið með fylgiorðum sínum, þótt sagnir í persónuháttum
geri það ekki. Ég hef aðeins táknað þennan lið með ? í (13)c-d hér á
undan. En hvers konar liður er þetta? Einn möguleiki er að kalla
þennan lið sagnlið, halda hinni gömlu liðgerðarreglu sagnliða (S1 ->
so (Nl) (Nl) (Al)*), og hafa liðgerðarreglu setninga á við (36):
(36) S -> N1 so (|^|)(N1) (Al)*
12 Benda má á að Höskuldur talar (1979:327, 28. nmgr.) um „some sort of
quantifier movement" á orðinu aleinn.
13 Ef gert er ráð fyrir S1 á annað borð, hlýtur F1 í púst að vera innan hans, því
að sögnin setja krefst staðaratviksliðar.