Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1983, Page 102

100 Kristján Árnason og Höskuldur Þráinsson
almennt „óskýrmæli“. En vegna sérstöðu þess framburðareinkennis sem
við köllum samlögun nefhljóða, reiknuðum við líka út meðaleinkunn
fyrir það sem við nefndum „óskýrmæli 2“ — þ. e. meðaleinkunn fyrir
allar „óskýrmælisbreyturnar" nema samlögun nefhljóða. Dreifing þess-
ara meðaleinkunna eftir aldurshópum er sýnd á Línuriti 8. í skýringum
við það kemur fram að fylgni óskýrmælisins í heild við aldur er heldur
lítil (fylgnistuðull -r- 0.1794, p = 0.040 eða <C 0.1), en ef samlögun
nefhljóða er frátalin verður heildarfylgnin mjög góð (fylgnistuðull
0.3505) og ágætlega marktæk (p<0.001). Ef þessi einkenni eru rétt-
mætur mælikvarði á óskýrmæli, þá virðist því reyndar vera svo farið í
Vestur-Skaftafellssýslu að unglingar séu almennt óskýrmæltari en full-
orðnir.2 En því miður höfum við engar upplýsingar um hvort svo hafi
líka verið í tíð Björns Guðfinnssonar. Það skyldi þó aldrei vera?
4. Lokaorð
Meginniðurstöður þessarar athugunar má líklega draga saman í eftir-
farandi liði:
1. //v-framburður er á undanhaldi í Vestur-Skaftafellssýslu, þó mest
hjá yngstu kynslóðinni. Sumir hafa tekið upp hreinan /cv-fram-
burð, en hann var næstum óþekktur á þessum slóðum um 1940.
2. Fáir eða kannski engir hafa nú alveg hreinan einhljóðaframburð
í V-Skaftafellssýslu en næstum allir hafa einhvern vott af ein-
hljóðaframburði og hreinn tvíhljóðaframburður er þar nær
óþekktur enn.
3. Framburðarbreytingar í V-Skaftafellssýslu hafa ekki aðeins orðið
þannig að nýjar kynslóðir hafa tekið upp nýjan framburð heldur
hafa heimamenn einnig breytt framburði sínum í áranna rás.
Breytingarnar hafa þó líklega orðið meiri á máli þeirra sem flutt
hafa burt.
4. Svo er að sjá sem gömul framburðareinkenni varðveitist einna
best í Álftaveri og Meðallandi (Leiðvallarhr.), þ. e. þeim hreppum
2 Reyndar er þetta áreiðanlega ekki alveg rétt. Á Línuriti 7 kom nefnilega í ljós
að elsti aldurshópurinn er líka talsvert óskýrmæltur í þessum skilningi. Þeir sem
rætt hafa við gamalt fólk ættu ekki að þurfa að undrast þá niðurstöðu. Hins vegar
gætir þessarar staðreyndar lítið í heildarútreikningunum í sambandi við Línurit 8
vegna þess hve þátttakendur voru tiltölulega fáir úr elsta aldurshópnum — sbr.
Töflu 1 hér að framan.