Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1983, Side 150

148
Þórólfur Þórlindsson
að skoða samband hverrar málbreytu um sig við aðrar breytur sem
skipta máli í kenningakerfi Bernsteins.
2.2.3 Námsárangur
Námsárangur var mældur þannig að skráðar voru aðaleinkunnir
barnanna á vorprófi. Einnig voru skráðar einkunnir nemenda í ís-
lensku og erlendum málum á sama prófi.
2.2.4 Greind
Við mælingar greindar voru notuð fjögur próf úr prófasamstæðu
Thurnstones. Þessi próf áttu að mæla hæfileikann til að draga rökréttar
ályktanir, málgreind, hæfileika til þess að leysa myndþrautir og hæfi-
leika til þess að leysa talnaþrautir.
2.3 Niðurstöður
Niðurstöður þær sem fengust þegar fylgni var reiknuð milli helstu
breytanna í líkani Bernsteins eru sýndar í Töflu II. Taflan sýnir að
engin fylgni er milli ítarlegs málfars og stéttarstöðu (tilgáta l).7 Tafla
II sýnir ennfremur að engin fylgni er milli ítarlegs málfars og náms-
árangurs (tilgáta 4). Þar sem þessar tilgátur mynda hornsteininn í
kenningum Bernsteins, kippa þessar niðurstöður að verulegu leyti fót-
unum undan kenningum hans. Hér er þó rétt að benda á að Tafla
II sýnir marktæka fylgni (r = 0.35) milli stéttarstöðu og námsárangurs.
Samband stéttarstöðu og námsárangurs er mikilvæg forsenda í kenn-
ingum Bernsteins, en ekki sérkenni þeirra. Sú staðreynd að fylgni
reynist vera milli námsárangurs og stéttarstöðu ber kenningum Bern-
steins ekki vitni nema því aðeins að þessi fylgni eigi rætur að rekja
til ítarlegs málfars. Þannig er þessu augljóslega ekki farið hér, þar
sem engin fylgni er milli stéttarstöðu og ítarlegs málfars annars vegar
og ítarlegs málfars og námsárangurs hins vegar.
Ef við lítum að lokum á það hvað Tafla II segir okkur um hugmynd-
ir Bernsteins um samband ítarlegs málfars og greindar (tilgátur 6-9),
7 f þessu sambandi er rétt að benda á að við úrvinnslu gagna þeirra sem hér um
ræðir voru prófaðir nokkrir ólíkir mælikvarðar á félagslega stöðu og stéttarstöðu föður
en allt kom út á eitt — engin fylgni var milli stéttarstöðu og ítarlegs málfars. Einnig
er rétt að geta þess að í rannsókn þeirri á 100 íslenskum unglingum sem getið var
um hér að framan (nmgr. 3) reyndist ekki vera nein fylgni milli stéttarstöðu og ítarlegs
málfars.