Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1983, Side 177

Flugur 175
Kristján Árnason. 1978. Palatalization in Modern Icelandic. A Case for Histori-
cism in Synchronic Linguistics. Lingua 46:185-203.
Oresnik, Janez. 1977. On the Modern Icelandic Palatalization Rule. C.-C. Elert,
S. Eliasson, S. Fries & S. Ureland (ritstj.): Dialectology and Sociolinguistics.
Essays in Honor of Karl-Hampus Dahlstedt, bls. 137-145. Acta Universitatis
Umensis 12. Umeá.
Wurzel, Wolfgang Ullrich. 1980. Once More: Palatalization in Modern Icelandic.
E. Hovdhaugen (ritstj.): The Nordic Languages and Modern Linguistics [4],
bls. 382-392. Universitetsforlaget, Oslo.
Eiríkur Rögnvaldsson
Háskóla íslands,
Reykjavík
„Ekki til í fleirtölu“
0.
Við málfræðingar erum oft spurðir hvort rétt sé að segja þetta eða
hitt. Sumir okkar eru líka ósparir á að gera athugasemdir við málfar
annarra óumbeðnir. En ég er hræddur um að við gætum þess ekki alltaf
nógu vel að reyna að stuðla að málskilningi með athugasemdum
okkar — ég held m. a. s. að við stuðlum oft að misskilningi. Mig
langar að taka hér eitt dæmi sem ég held að unnt væri að skýra betur en
oft er gert. Það varðar orð sem eru ógjarna notuð í fleirtölu og önnur
sem ekki virðast eiga sér neinar eintölumyndir. Mér sýnist nefnilega að
þetta tvennt sé ekki að öllu leyti sambærilegt.
1.
Hvað merkir það t. d. ef ég amast nú við málnotkun einhvers íþrótta-
fréttaritara sem segir „Bjarni hefur tekið þátt í mörgum keppnum í
sumar“ og læt þau orð falla að keppni sé ekki til í fleirtölu og þess
vegna geti hann ekki sagt annað eins og þetta? Er það nokkrum vand-
kvæðum bundið að mynda fleirtölu af orðinu keppni og segja keppnirl
Svo virðist ekki vera. Gæti ég þá kannski átt við það að orðið keppni
kæmi ekki fyrir í fleirtölu í seðlasafni Orðabókar Háskólans og þess
vegna væri fleirtalan ónothæf eða „ekki til“? Þótt sumir virðist reyndar
hafa ofurtrú á þessu seðlasafni sem heimild um það hvað sé til og hvað
ekki eða hvenær eitthvert orð hafi orðið til, býst ég þó við að fæstir
eigi bókstaflega við þetta þegar þeir orða það svo að eitthvert orð sé