Vera - 01.06.2000, Page 15

KARLAR Á N Ý B B I Q L Q.
hittir manrrinn
ekki stöðvuð. Parið nær saman í algleymi
ástarinnar. Þessum söguþræði verður ekki
breytt, ef ástarsagan á að teljast ástarsaga.
Astarsagan getur ekki haft fleiri en þessar
tvær aðalsöguhetjur. Hún verður að ein-
beita sér að þróun sambands aðalsöguhetj-
anna allan tímann og ekkert má draga at-
hygli frá því. Sögulokin eru ávallt þau
sömu og lokakossinum má alls ekki sleppa.
Formúla njósnasögunnar er allt öðruvísi en
um leið er hún nákvæmlega sú sama.
Njósnarinn er karl á besta aldri, veraldar-
vanur og myndarlegur. Við njósnastörf sín
hittir hann kynferðislega reynda og verald-
arvana konu (eða konur!) og sýna þau
hvort öðru mikinn áhuga. Snemma í sög-
unni sofa þau saman. Samband þeirra er
eingöngu kynferðislegt og sjaldnast er
minnst á ást. Saman berjast þau gegn
vondu gæjunum þangað til þau hafa sigrað
eða þangað til konan
svíkur njósnarann og
hann þarf sjálfur að
sigra bæði konuna og
vondu gæjana. Njósn-
arinn getur átt í kyn-
ferðislegu sambandi
við margar konur í
sögunni. Sagan endar
síðan oft uppi í rúmi
hjá einhverri fegurð-
ardísinni og ná þau
saman í algleymi loka-
kossins (sem gengur
miklu lengra en í hefðbundnu ástarsög-
unni!).
Karlhetjan sem birtist í þessum tveimur
sögum, ástarsögum kvenna og njósnasög-
um karla, er í raun sú sama. Það eina sem
ber á milli þeirra er að í ástarsögunni verð-
ur hetjan að einbeita sér að einni konu en
í njósnasögunni að mörgum í einu.
Hvað einkennir
karlmennskuímyndina?
Hin æskilega karlmennska sem kemur fram
í báðum þessum sögum er sú sama. Það
sem einkennir bæði karlhetju ástarsögunn-
ar og njósnasögunnar er valdið sem þeir
hafa. Karlhetjur þessara sagna eru voldug
ofurmenni. Báðar sögurnar bera karlhetj-
með gylltu byssuna
una í sífellu saman við aðra karlmenn til að
leggja áherslu á að eðli hetjunnar sé betra,
voldugra og karlmannlegra en eðli annarra
manna. Lesandi sögunnar er látinn vita að
karlmennska hetjunnar er eina sanna karl-
mennskan og að hinir karlmennirnir séu
ekkert annað en gervimenn.
í fyrirmyndaástarsögu eru til tvö auka-
karlahlutverk sem fegra karlhetjuna. Fyrra
karlahlutverkið er hlutverk keppinautarins.
Sá maður berst við karlhetjuna um hönd
kvenhetjunnar. Hann er ekki karlmannleg-
ur. Hann er oft myndarlegur en hefur ekki
til að bera sterka karlmennsku karlhetjunn-
ar. Reyndar er hann oft svo fallegur að
hann er allt að því kvenlegur. Hann er við-
kvæmur og skilningsríkur og kann að meta
góðu eiginleika kvenhetjunnar. Þetta er
þveröfugt við karlhetjuna sem þverneitar
að trúa því að kvenhetjan sé í raun ekki
femme fatale. Keppinauturinn, þrátt fyrir
alla sína góðu kosti, fær sjaldnast rnikla at-
hygli frá kvenhetjunni sem laðast að
hörkulegri karlmennsku karlhetjunnar.
Hitt hlutverkið sem er notað til að fegra
karlhetjuna er hlutverk varmennisins. Var-
mennið hefur enga góða kosti. Hann er
ljótur, spilltur og hefur aðeins áhuga á að
ræna kvenhetjunni kynferðislegu sakleysi
sínu. Hann er því stöðug ógnun við hrein-
leika konunnar. Aðeins þegar konan er
komin í örugga höfn í örmum karlhetj-
unnar losnar hún við ógnun var-
mennisins. Varmennið sýnir að
„mikill" munur er á karlmanni
sem aðeins vill nota sér kven-
hetjuna kynferðislega og á karl-
hetjunni sem mögulega ræðst á
kvenhetjuna — en þá aðeins því
hann er ærður af ást til hennar. A
milli þessara tveggja manna,
keppinautarins og varmennisins,
stendur karlhetja ástarsögunnar
uppi, uppljómaður sem hin
sanna ímynd alvöru karl-
mennsku.
I njósnasögum er ekki eins
mikil áhersla og í ástarsögunum
á að bera njósnarann saman við
aðra karlmenn. Það er í raun
óþarft innan njósnasögunnar.
Njósnarinn er þunga-
miðja sögunnar og
hann er svo stórfeng-
legur að enginn getur
komist nærri honum í
karlmennsku og hetju-
skap. Enginn karlmaður
getur keppt við njósn-
arann. Yfirmenn hans
eru gamlir fauskar,
klárir en líkamlega
óaðlaðandi. Og vondu
karlarnir eru alltaf heimskir, nema þá
mögulega aðal vondi karlinn sem oft á tíð-
um er tæpur á geði en alltaf smeðjulegur.
Njósnarinn hefur ávallt öll spil í hendi sér
og á alltaf síðasta leik í baráttu sinni við
aðra karlmenn sögunnar. Hann hefur enga
keppinauta og stendur ávallt einn og sér.
Þetta er þá hlutverkið og ímyndin sem
karlar í dag þurfa stöðugt að keppast við að
ná. Karlar nútímans þurfa í sífellu að basl-
ast við að verða prinsinn á hvíta hestinum
og maðurinn með gylltu byssuna. Erfitt
reynist fyrir þá að uppfylla þessa útópísku
karlmennskuímynd. Karlar í dag verða að
vera goðum líkastir: hávaxnir, vöðvastæltir,
vel vaxnir með stinnan rass, greindarlegir,
veraldarvanir og ríkir og umfram allt verða
þeir að hafa vald yfir sjálfum sér, umhverfi
sínu og kvenhetjunni. Þegar allt kemur til
alls erum við konur og karlar bundin á
sama klafa samfélagsins
sem krefst þess að
við séum það sem
við getum aldrei
orðið.