Vera - 01.06.2000, Qupperneq 18

Vildi brjóta
einhverja múra
„Ég valdi námið aðallega af tveimur
ástæðum. í fyrsta lagi til að brjóta
hefðir og í öðru lagi fannst mér mikil-
vægt að vera fjárhagslega sjálfstæð og
geta séð vel fyrir mér. Ég hef aldrei séð
eftir þessu vali mínu," segir María Jóna Gunnarsdóttir byggingatæknifræðingur,
en hún var fyrsta konan sem útskrifaðist með þá gráðu frá Tækniskóla íslands.
„Tæknifræðimenntunin gefur fjölbreytta möguleika í starfi," seg-
ir María Jóna. „Um síðustu áramót var ég búin að starfa sem
tæknifræðingur 1 tuttugu ár og þegar á heildina er litið hefur þetta
verið ánægjulegur tími og hlutirnir farið eins og að var stefnt."
María Jóna hefur unnið á Orkustofnun, hjá Sambandi íslenskra
hitaveitna og vinnur nú hjá samtökum orkufyrirtækja og vatns-
veitna, Samorku. „Mest hef ég unnið við jarðhitanýtingu og fyrir
hitaveitur og vatnsveitur. Ég hef haft mikla ánægju af starfmu og
aldrei leiðst í vinnunni, sem ég tel vera forréttindi. Ég hef unnið
með og umgengist mikið af skemmtilegu fólki og mér gengur vel
að vinna með körlum. Að sumu leyti fmnst mér það auðveldara en
að vinna með konum.“
Full af baráttuhug
María Jóna fór með fyrrverandi eiginmanni til Danmerkur og
komst þar í kynni við kvennahreyfinguna. „Þar fékk ég staðfest-
ingu og stuðning við ýmis sjónarmið og skoðanir um misrétti
kynjanna sem höfðu verið að gerjast með mér.“ Hún lauk námi í
tækniteikningu í Danmörku og síðan einnig sem „teknisk assis-
tent“ og byrjaði síðan í undirbúningsnámi fyrir tæknifræði.
„Tæknifræðin var þá mjög óhefðbundið nám fyrir konur en það
gerði ekkert til því að ég var full af baráttuhug og vildi brjóta ein-
hverja múra. Ég fór síðan heim og tók byggingatæknifræði hér
heima í Tækniskólanum. Það var ekki margt sem hefði stoppað
mig á þeim árum. Ég var eina konan í skólanum fyrir utan meina-
tækna sem voru kvennastétt. Mér var ágætlega tekið af skólafélög-
um og kennurum. Ég held þó að það hafi verið litið á svona kon-
ur sem eitthvert fyrirbrigði sem þyrfti að lifa við, dálítið skrítnar
og öfgakenndar. Og líklega hafa eiginmenn þeirra fengið tölu-
verða samúð.“
Launin mælikvarði á jafnréttið
María Jóna var virk í Rauðsokkuhreyfmgunni þegar hún kom heim
frá Danmörku. „Það var skemmtilegur tími. Ég studdi síðan
Kvennalistann þó ég hafi ekki verið virk þar. Mér fannst miður
þegar hann hvarf af sjónarsviðinu. Baráttumálum kvenna er engan
veginn lokið og á sumum sviðum eigum við langt í land eins og
t.d. í launamálum. Arið 1966 voru sett lög um sömu laun fyrir
sömu vinnu, en ennþá 34 árum síðar sitja konur eftir og hafa mik-
ið lægri laun. Það er í raun alveg ólíðandi hvernig sem á það er
litið. Enda finnst mér það helsti mælikvarðinn á hvort komið sé
jafnrétti þegar vinna okkar er jafnt metin."
María Jóna segist sjá það í kringum sig að konur eigi erfiðara
uppdráttar í atvinnulífinu, þótt erfitt sé að heimfæra það á sjálfa
sig. „Eg tel að konur þurfi að leggja mun harðar að sér til að ná
frama í starfi. Karlar treysta betur öðrum körlum til ábyrgðarstarfa
og þeim leyfist meira.“ Hún segist hafa verið mjög meðvituð um
að hún var að koma inn í karlastétt þegar hún fór út á vinnumark-
aðinn eftir nám. „Enda var mikil vakning í gangi á þessum tíma.
Ég hafði t.d. sagt í viðtali í skólablaðinu okkar að ég ætlaði mér alls
ekki að vera í uppáhellingum þegar ég færi að vinna. Á fyrsta
vinnudeginum kom svo yfirmaðurinn og bað mig um að sækja
kaffi fyrir karla sem voru með honum á fundi. Þetta átti að vera
fyrsta verkefnið mitt en ég neitaði."
Stórkarlalegar virkjanahugmyndir
María Jóna hefur ákveðnar skoðanir á þeim virkjanaframkvæmd-
um sem verið hafa á dagskrá undanfarið. „Áhugamál mín nú á op-
inberum vettvangi eru umhverfismál. Ég tel mjög mikilvægt að vel
takist til og að okkur íslendingum takist að nýta auðlindir okkar
skynsamlega.Við eigum að flýta okkur hægt og vanda okkur," seg-
ir María Jóna og bætir því við að hún hafi verið fegin þegar Eyja-
bakkavirkjun var blásin af. „Ég var mjög ósátt við að farið yrði út
í þessa virkjun án þess að láta fara fram lögformlegt umhverfismat.
Mér finnast líka virkjanahugmyndir við Kárahnjúka vera heldur
stórkarlalegar. Þar á að flytja eina vatnsmestu á landsins yfir í aðra,
með ófyrirsjáanlegum afleiðingum og sökkva dýpstu gljúfrum,
Dimmugljúfrum og stórum landsvæðum undir lón. Ég skoðaði
þessi svæði í fyrsta skipti síðasta sumar. Þá fór ég einnig inn að
Lakagígum. Á því svæði eru einnig stórkarlalegar hugmyndir í
gangi, þ.e. að flytja Skaftá yfir í Langasjó og leiða úr honum yfir í
Tungná sem síðan rennur að virkjanasvæðunum við Tungná og
Þjórsá. Að mínu áliti þarf maðurinn að vera varkárari í umgengni
sinni við móður náttúru, hann er ekki herra yfir himni og jörð
heldur hluti af heildinni. Ég er ekki á móti því að virkja og vil
meina að við höfum þar ýmsa möguleika ef bitarnir eiga ekki að
vera of stórir. Við höfum t.d. lítið virkjað af háhitasvæðum lands-
ins. Við eigum alltaf að meta af hlutleysi hvaða áhrif nýting hefur
á umhverfið og megum ekki líta svo á að það að eyðileggja land-
ið kosti ekki neitt."
18 • VERA