Vera - 01.04.2003, Blaðsíða 18

/HOLDAFARSDÓMSTÓLLINN
bjóða upp á stór númer selja sín föt yf-
irleitt dýrar en samsvarandi föt í al-
mennu stærðunum. Fitubollunum er
ýtt út á jaðar samfélagins og þær skulu
sjálfar fá að borga fyrir græðgina og
hömluleysið.
Það hvort þú er stærð '4', '14' eða
'24' verður þannig hluti af sjálfsmynd-
inni. Oftar en ekki þýða staðlaðar
stærðir það að rassinn er of stór,
maginn of mikill, mittið ekki nógu
grannt, mjaðmirnar of breiðar, brjóst-
in of lítil eða lappirnar of stuttar til
þess að við pössum í draumaflíkina.
Þessum ágöllum hefur hinsvegar öll-
um verið snúið upp á okkur sjálf. Föt-
in eru fín, það eru líkamar okkar sem
ekki eru í lagi og það er okkar að gera
eitthvað í málunum. Megrun eða að-
hald, líkamsrækt og silíkonaðgerð eru
allt viðurkenndar leiðir til að móta lík-
amann, og um leið sjálfsmyndina, að
lega líkamsjafnvægi. Eftir að líkaminn
hefur upplifað hungur eða skort hægir
hann á brennslu til þess að komast aft-
ur í fyrra ástand og safnar upp vara-
forða til að bregðast við sambærilegum
krísum. Vandinn er hinsvegar sá að hin
náttúrulega kjörþyngd (set point) fer
ekki endilega saman við hina menn-
ingarlegu kjörþyngd, þ.e. kröfu í-
myndaiðnaðarins um það hvernig eðli-
legir og flottir líkamar eiga að líta út.
Hinn grannvaxni, stælti líkami sem
tískuheimurinn krefst og konur, ung-
lingsstúlkur og nú í auknurn mæli
karlar og strákar reyna að apa eftir,
hefur lítið með góða heilsu að gera
enda fer slíkur líkami illa saman við
eðlilegt og heilbrigt líferni eða lifnað-
arhætti dagsins í dag. Slíkur líkami er
ekki eitthvað sem við eignumst fyrir-
hafnarlaust heldur fjárfesting sem við
verðum að vinna í. Mótun og „við-
ÞÚ ÁTT EKKI AÐ GANGA AÐ SPEGLINUM OG SEGJA
VIÐ SJÁLFA ÞIG: „HELVÍTI ER ÉG SÆT OG FLOTT,"
HELDUR KOMA AUGA Á ALLAR MISFELLURNAR
SEM BÆTA ÞARF ÚR
þeirri ímynd sem við sjálf og samfélag-
ið þráum og dáum og hvarvetna blasa
við. En fyrir konur er reglan einföld.
Því minna pláss sem þú tekur í samfé-
laginu, því minni númer sem þú notar,
hvort sem um er að ræða föt eða skó,
þess eftirsóttari og fullkomnari ert þú
sem kona. í>að þykir því jafnan ali-
nokkur ávinningur ef konur geta fært
sig niður í fatastærð, og keypt sér
númeri minna en þær áður þurftu. Að
sama skapi gengisfellur þú sem kona
og kynvera um leið og þú þarft að við-
urkenna að gamla númerið er orðið of
lítið og þú hefur þokast upp númera-
stigann.
Mótun og „viðhaid" hins granna,
stælta líkama
Fræðimenn hafa bent á að frá náttúr-
unnar hendi hefur líkaminn ákveðið
innra jafnvægi sem á ensku kallast „set
point“. Raskist þetta innra jafnvægi á
einhvern hátt, við annaðhvort þyngj-
umst eða léttumst skyndilega, bregst
fljótlega við með því að leita
aftur í sama farið og herðir eða hægir á
brennslu eftir því sem við á. ítrekaðir
megrunarkúrar raska þessu náttúru-
hald“ líkamans krefst bæði tíma og
fjárútláta. Það að stunda líkamsrækt og
vera í formi er boðorð dagsins í dag,
þrátt fýrir að hreyfingarleysi og kyrr-
staða sé það sem flestir lifa við. Sífellt
fleiri eyða deginum sitjandi fyrir fram-
an tölvuna. Þegar farið er í innkaup
eða önnur erindi kappkostar fólk að
finna bílastæði nógu nálægt inngang-
inum þannig að fjarlægðirnar sem þarf
að ganga séu í lágmarki. Að vinnudegi
loknum labbar það síðan út í bíl og
keyrir heim. Hreyfing og líkamleg á-
reynsla er því ekki partur af eðlilegri
rútínu heldur eitthvað sem fólk gerir í
frítíma sínum og þarf þá gjarnan að
greiða fyrir. Daglega flykkist svo íjöldi
fólks í líkamsræktarstöðvar þar sem ó-
mældri orku og klukkutímum er eytt í
að hjóla á hjólum sem ekki færast úr
stað eða hlaupa í sömu sporunum eftir
bretti sem snýst í sífellu. Eini tilgang-
urinn með öllu saman er hreyfingin
sjálf og það að brenna kalóríum. Ekki
að komast frá einum stað til annars eða
njóta hreins lofts og fagurs útsýnis.
Fæstir hafa líklega mikla ánægju af
þessu tilganslausa labbi eða hjóli.
91% kvenna ósáttar við líkama sinn
Nútíma manneskjan stendur frammi
fyrir tveimur illsættanlegum kröfunr.
Annars vegar er gert út á okkur sem
neytendur og í boði eru endalausar
allsnægtir í mat og drykk. Mitt í þessu
háborði neysluheimsins eigurn við síð-
an að sýna þann aga og viljastyrk sem
er nauðsynlegur til að viðhalda grönn-
um og stæltum líkama. Þessi tvöfalda
krafa hefur ef til vill komið harðast
niður á konurn. Mæður og eiginkonur
hafa lengst af borið ábyrgð á heilsu og
holdarfari annarra fjölskyldumeðlima
og því þurft að kaupa inn og elda
„rétt.“ En unr leið á hin fullkomna
kona að vera grönn, ung og falleg.
Kvenleikinn krefst þess beinlínis að
konan sé ósátt við líkama sinn (og til-
búin að fjárfesta í því að betrumbæta
hann). Þú átt ekki að ganga að speglin-
um og segja við sjálfa þig: „Helvíti er ég
sæt og flott,“ heldur koma auga á allar
misfellurnar sem bæta þarf úr.
1 tengslum við sýninguna Óður til
líkamans sem opnuð var í Reykjavík-
urAkademíunni á menningarnótt
2002 var kynnt óformleg könnun sem
nemendur Listaháskólans gerðu. 519
einstaklingar, karlar og konur frá 18
ára aldri, voru spurð um afstöðu sína
til eigin líkama og í ljós kom að karlar
voru yfirleitt sáttir við sitt. Drauma-
jóninn og meðaljóninn höfðu sams-
konar líkamsbyggingu. Báðir voru 180
cm á hæð og 80 kg. Það er hinsvegar
sláandi að 91% kvennanna sem svör-
uðu voru ósáttar við líkama sinn. Yfir-
leitt vildu þær vera hærri, grennri og
brjóstastærri. Draumagunnan var
þannig ljóshærð, bláeygð og brjósta-
stór, 170 cm á hæð og 62 kg. Meðal-
gunnan var einnig ijóshærð og bláeygð
en 3 cm lægri, með minni brjóst og 7
kg þyngri.
Jafnvel landslið okkar í kvenlegri
fegurð, keppendur í ungfrúarkeppn-
um, uppfylla ekki að óbreyttu kröfuna
um kvenlega fegurð. Áður en keppn-
irnar geta farið fram þurfa þær að
leggja á sig mikla vinnu og þjálfun til
þess að „laga, breyta og bæta“ líkama
sína. Að aflokinni slíkri þjálfun, þar
sem þær hafa tamið líkamann og um
leið ræktað með sér kvenleikannn, eru
þær fyrst gjaldgengir fulitrúar kven-
legrar fegurðar og verðugar fyrir-
rnyndir fyrir okkur hinar. X
18 / holdafarsdómstóllinn / 2. tbl. / 2003 / vera