Akranes - 01.04.1958, Blaðsíða 49

ÖL. B. BJÖRNSSON:
Þœttir úr sögu Akraness 61.
HVERSU AKRANES BYGGÐIST
5. kafli. — 1901—1925. — Vorhugur og vélaöld gengur í garð.
Leiðrétting:
1 sambandi við Albertshús í 4. hefti XV. úrg.
1956, bls. 132, þar sem rakin er ætt systkinanna
frá Þverlæk hafa tveir liðir fallið niður. Þannig
mun Jietta rétt vera:
1. Þorleifur bóndi á Þverlæk, f. 1864.
2. Oddur bóndi á Hvammi i Holtum, f. 1817.
3. Guðmundur bóndi i Gislholti, Holtum, f. 1788.
4. Oddur bóndi, Fossi á Rangárvöllum, f. 1737.
5. Guðmundur bóndi á Steinkrossi í Rangár-
vallasýslu, f. 1712.
6. Hallvarður bóndi á Heiði i Rangárvallasýslu,
f. 1683.
7. Teitur bóndi á Lambalæk i Fljótslilið, f. 1641.
8. Arnór.
Eyjólfur, faðir Kristínar i Hvammi, mun liafa
búið á Neistaslöðum i Flóa. Sonur hans var Sim-
on, sem lengi bjó í Hallstúni i Holtum, og á
marga afkomendur viðsvegar — einkum í Reykja-
vík.
Styrgerður, móðir Friðgerðar á Þverlæk, var
dóttir Gunnars bónda í Moldartungu, (Meiri-
Tunga er yngra nafn á sömu jörð) Sæmundsson-
ar i Sleif i Landeyjum, Rjömssonar i Stampi á
Landi, Magnússonar i Árbæ á Landi, Jónssonar.
Miiðir Styrgerðar og kona Gunnars, var Anna
Þorsteinsdóttir, bónda á Rjólu i Holtum, Vigfús-
sonar, lögréttumanns á Leiðólfsstöðum við Stokks-
eyri, Nikulássonar, silfursmiðs á Ásgautsstöðum,
Jónssonar. Kona Þorsteins á Bjólu, og móðir önnu.
var Styrgerður Jónsdóttir, hreppstjóra á Brekkum
i Holtum, Filippussonar, prests i Kálfholti, Gunn-
arssonar lögréttumanns i Bolholti á Rangárvöll-
um, Filippussonar.
Sira Filippus þessi var á yfirreið með Jóni
biskupi Vídalín. Harboe telur hann ólærðan
mann, en hann var talinn listaskrifari.
Murgar þjóðir munu telja aldamót á-
fangastað á brautinni. Þar beri að 'Staldra
við, líta yfir farinn veg, en horfa jafn-
framt fram, í vonarbjarma hinnar nýju
aldar. 19. öldin var Islendingum mikil
voröld þótt á stundum mæddi á þeim
nokkur vorhret. Þessi öld ól marga ghrsi-
lega sonu, sem ekki aðeins stóðu vörð um
það sem var, heldur sóttu fram og unnu
stóra sigra til alhliða viðreisnar, efna-
hagslega, menningarlega og stjómarfars-
lega. Árið 1874 var haldin 1000 ára minn-
ingarhátið um búsetu i landinu. Sú hátíð
varð þjóðinni hamingjurík, því að hún
blés verulega að glæðum ættjarðarástar.
Menn stigu bókstaflega á stokk um að
duga nú eða deyja ella, og að nota nú
siðasta sprettinn á öldinni til þess að sajkja
fram til stórra sigra.
Akurnesingar voru engir utangátta-
menn að þvi er snerti þau sjónarmið, er
hér hefur aðeins verið drepið á. Þeir héldu
hér myndarlega þúsund ára hátíð, þar
sem þeir stigu beinlinis á stokk. Upp úr
því fóru þeir að gera út þiLskip, þrátt
fyrir mjög örðug skilyrði. 1 byggingum
var tekið stórt skref fram á við. Þeir
sóttu sjóinn fast heima og heiman, og það
gætti vissulega meiri bjartsýni en áður,
og félagshyggja jókst og hafði gagnger
áhrif til framfara margvislega.
Síðasti spölur aldarinnar hafði þvi ekki
dregið úr mönnum kjark, heldur þvert á
móti gert þá bjartsýna. Þótt alll væri þá
enn smátt, og menn fátækir og hefðu úr
litlu að spila miðað við ]rað, sem nú ger-
ist. Voru menn almennt ámegðir með lif-
ið, og bjartsýnir á enn betri tima með
nýrri öld.
1 17
A K R A N E S