Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1943, Side 78

vonir, sem við þetta efni voru tengdar, lyftu drjúg-
um undir framfaramennina i landinu, og þeim fór
fjölgandi.
í öllu þvi, sem nú var talið, lá falinn neisti smávax-
andi umbótavonar og trúar á batnandi framtíð. Nú,
A þúsundárahátiðinni, varð margt til þess að glæða
þessa trú og von. Sú þjóð, sem þolað hafði eld og ís
í þúsund ár, hafði verið miklu þreki gædd. Mundi
hún ekki hafa enn þrek og manndáð til þess, að upp-
hafi nýrrar aldar, að skapa sér bætt starfskjör við
aukið frelsi um sín eigin mál?
Um það þarf ekki að villast, að þjóðhátíðin ýtti
duglega við mörgum manni. Yfirleitt má rekja margt
til þeirra tímamóta, er þá festi rætur, þótt sumt yxi
seint fram. Hér er ekki timi til að fara öllu meira út
í þá sálma en nú hefur gert verið. En ekki skal því
þó gleymt, að stærsta jarðræktarframkvæmd, sem
gerð var hér á landi á 19. öld, var undirbúin og fram-
kvæmd af Framfarafélagi Eyfirðinga, er stofnað var
þióðhátíðarárið: framræsla Staðarbyggðarmýra, er
gerð var á árunum 1878—79.
III.
Síðasli fjórðungur 19. aldar var fremur óhagstæður
landsbúinu. Öskugosið mikla úr Dyngjufjöllum 1875
olli miklum skaða í sumum byggðarlögum á Austur-
landi. Harðindin 1881—87 voru einhver hin örðug-
ustu, sem sögur fara af, og krepptu víða fast að
mönnum, einkum á Norður- og Austurlandi. Á síð-
asta tugi aldarinnar áraði sæmilega. Tvennt varð þó
þá til tíðinda, er mæddi fast á búnaðinum, hvort á
sinn liátt. Hið fyrra var innflutningsbann á lifandi
sauðfé, er sett var i Bretlandi 1896 og batt að mestu
endi á fjársölu þangað, en sú verzlun hafði þá um
nokkra hrið verið meginstyrkur fjárræktar í landinu.
Hitt var landskjálftinn mikli á Suðurláglendinu
(76)