Freyr - 15.04.1966, Blaðsíða 11

FREYR
189
STEFÁN BJÖRNSSON:
Smjör
og æðasjúkdómar
Oft hefur það skeð, að ýms tízku- og menn-
ingarfyrirbæri hafa borizt hingað til lands-
ins í þann mund, þegar þau voru að verða
úrelt erlendis. í þessu sambandi verður mér
hugsað til þess áróðurs, sem sumir af lækn-
um okkar hafa rekið um nokkurt skeið gegn
neyzlu mjólkur og smjörs hér á landi. Spyrji
maður starfsbræður sína á Norðurlöndum
um svona áróður hjá þeim, eru viðbrögðin
alls staðar svipuð og á þessa leið: „Eruð þið
með þetta núna. Það er um garð gengið hjá
okkur“. Og nú auglýsa þeir þessar vörur sem
hollustu fæðuna, án afskipta læknavísind-
anna.
í áróðri sínum hafa læknar okkar haldið
því fram, að svo mikils sé neytt hér á landi
af mjólk og rjóma, að það geti valdið aukn-
ingu kolesterols í blóðinu, og orsakað á þann
hátt hjarta- og æðasjúkdóma. Ef hér er átt
við, að neyzla mjólkurfitu sé miklu meiri
hér en alls staðar annars staðar, þarf að
skoða það nánar. Þessi sama fita er vitan-
lega í öllum mjólkurafurðum, sem á boð-
stólnum eru, en þær eru: neyzlumjólk,
rjómi, smjör, ostar og mjólkur- og rjómaís.
Þó að all mikið sé drukkið hér af mjólk, er
smjörneyzlan ekki sérlega mikil, og neyzla
rjóma, osta og ístegunda er lítil. þegar á
heildina er litið er notkun mjólkurfitu því
ekki meiri hér á landi en í sumum nágranna-
löndunum.
Frá því að kenningin um skaðsemi mjólk-
urfitunnar kom fyrst fram, hefur lækna og
næringarfræðinga greint mjög á um rétt-
mæti hennar. Raddir þeirra, sem telja hana
ranga, hafa smám saman orðið háværari, og
heyrðust loks svo um munaði á fundi, sem
haldinn var í Salzburg og Bad Reichenhall
í Þýzkalandi í fyrri hluta september 1965.
Þetta var alþjóðlegur fundur um næringu
og menningarsjúkdóma. (11. INTERNA-
TIONAER KONVENT FtíR VITAL-
STOFFE, ERNÁHURNG, ZINILISA-
TIONSKRANKHEITEN) Hann sátu pró-
fessorar, læknar og næringarsérfræðingar
frá mörgum löndum. Umræðurnar snerust
mikið um áhrif fæðunnar, einkum fitunnar
í fæðunni, á þróun hjarta- og æðasjúkdóma,
enda sagði prófessor Parade í framsöguer-
indi sínu, að tilgangur fundarins væri að
finna, á vísindalegum grundvelli, samheng-
ið á milli fæðunnar og þróun æðakölkun-
ar.
Þáttur smjörfitunnar í fæðunni var mikið
ræddur, og þá fyrst og fremst kenningin um
skaðsemi hennar fyrir æðakerfið. í 36. álykt-
un fundarins segir, að þessari kenningu hafi
verið harðlega mótmælt, einkum af profess-
or Pchweigart. Hann sýndi fram á að kole-
sterol er lífsnauðsynlegt efni, sem líkaminn
myndar að mestu leyti sjálfur, og nemi dag-