Freyr - 15.04.1966, Blaðsíða 30

208
FREYR
urbúin ákveðin sölusvæði fyrir neyzlu-
mjólk og óeðlilegri samkeppni er þannig
haldið niðri. Dreifingarkostnaður verður
þar af leiðandi lægri. Þannig gefur löggjaf-
inn mjólkurbúunum einkaleyfi á mjólkur-
sölu, og af þeim sökum er sett ákveðið há-
marksverð á mjólk.
Löggjafinn hefur látið koma til fram-
kvæmda verðmismun á seldri mjólk til
neyzlu og rjóma og vinnslumjólk hinsvegar.
Neyzlumjólkin gefur meiri arð, en þessi
hagnaður kemur ekki til útborgunar hjá
neyzlumjólkurbúunum, heldur er hann
dreginn saman í sjóð og sá sjóður notaður
til þess að verðuppbæta alla mjólk sem
skilar lakara mjólkurverði.
Ríkissjóður greiðir mjólkurframleiðend-
um beinan styrk á innvegið kg og er athygl-
isvert, að styrkurinn greiðist samkvæmt
flokkum mjólkurinnar og þá hæst á 1.
flokk.
Neyzlumjólk er fitujöfnuð á 3,0% fitu-
innihald. 50% af neyzlumjólkinni er seld í
lausu máli og 40% er seld í flöskum, hyrnum
og pergaumbúðum.
Grikkland:
59% af mjólkurframleiðslunni er geita og
sauðamjólk og er þessi mjólk aðallega not-
uð til ostagerðar.
írland:
1 sambandi við sölu og dreifingu á neyzlu-
mjólk eru engin lagaákvæði í gildi, sem tak-
marka rétt einstakra mjólkurframleiðenda
eða mjólkurbúa til að selja mjólk til neyt-
enda. En löggjafinn hefur skipt landinu nið-
ur í framleiðslu- og sölusvæði og fá mjólkur-
framleiðendur einkaleyfi til mjólkursölu á
vissum svæðum.
Italía:
Árið 1962 var í Róm byrjað að pakka neyzlu-
mjólk í hyrnur og árangurinn varð mjög
góður, sem sjá má á því, að ári seinna var
43% af mjólkurmagninu selt í hyrnum.
Athyglisverð þróun virðist eiga sér stað
viðvíkjandi fituinnihaldi sölumjólkur.
Undanrenna og mjólk með 1,0 og 1,8%
fituinnihaldi verða vinsælli og er nú svo
komið, að um það bil 20% af neyzlumjólk-
inni eru þessar tegundir. Bændur, sem kæla
sína mjólk niður í 4° C, fá hærra verð en
ella. Mjólkin er fitumæld og verður hún að
innihalda 3,5% fitu, að öðrum kosti er hún
endursend bændum. Þetta gildir aðeins
neyzlumj ólkurf ramleiðendur.
Holland:
Verðjöfnunarsjóður er starfandi sem jafnar
út ágóða af sölumjólk til þeirra mjólkurbúa,
sem hafa mikla vinnslumjólk. Verðlagning
neyzlumjólkurinnar er frjáls, en hliðsjón er
höfð af útreiknuðu mjólkurverði ríkis-
stjórnarinnar. Ríkið hefur samt sem áður
óformlegt eftirlit með verðlagningunni.
Um það bil 75% af allri mjólk, sem fram-
leidd er í Hollandi, fer til samvinnumjólkur-
búanna. í Haag eru um það bil 70% af
neyzlumjólkinni seld frá kaupmannabúð-
um og heimsending á mjólk er algeng.
Svíþjóð:
Mjólk, sem seld er til neyzlu, rjóma- og
ostagerðir, gefur mestan ágóða og af þeim
sökum er lagður skattur á þessar fram-
leiðslugreinar. Skatturinn myndar verð-
jöfnunarsjóð mjólkurbúanna. Úr verðjöfn-
unarsjóði eru greiddar útflutningsbætur á
smjör, ost og mjólkurmjöl, geymslugjald á
smjöri, auglýsingar, niðurgreiðslu á smjöri
og auk þess er greidd upphæð beint á inn-
veginn mjólkurlítra mjólkurbúanna.
Smásöluverð á ostum er ákveðið af smá-
söluaðilanum og sama gildir heildsöluverð-
ið; það er ákvarðað af heildsalanum. En þar
sem stærsti hluti ostaframleiðslunar fer til
ostaheildsölu mjólkurbúanna kemur ekki
til átaka um heildsöluverðið. Milliliðakostn-
aður er hár í Svíþjóð, hærri en almennt
gerist, en taka verður tillit til gæða vörunn-
ar og þjónustu mjólkuriðnaðarins gagnvart