Freyr - 15.04.1966, Blaðsíða 17

FREYR
195
fúkkalyfjum er talin hin mjög ört vaxandi
notkun þeirra.
I öðrum löndum, t. d. í Danmörku, þar
sem ströng reglugerðarákvæði gilda um
notkun slíkra lyfja, hafa sérfræðingar á
rannsóknarstofum ekki fundið jafn háa
hundraðshlutatölu klasagerla með mótstöðu
gegn ofangreindum lyfjum.
Tjón. landbúnaðarins
af völdum iúgurbólgu
í flestum þróuðum mjólkurframleiðslu-
löndum er það tjón, sem júgurbólga veldur
landbúnaðinum árlega, gífurlegt. Vegna
hinnar miklu útbreiðslu júgurbólgunnar er
ógjörlegt að reikna það tjón með nákvæm-
um tölum.
Þó hefir víða verið reynt að meta hið ár-
lega tjón á grundvelli víðtækra rannsókna
eins og að framan greinir.
Upplýsingar frá Englandi gefa til kynna
að tjón af völdum júgurbólgu nemi Um 2300
milljónum króna.
í Bandríkjunum er það metið á 9700 millj-
ónir króna og hliðstæðar tölur frá Dan-
mörku fyrir árið 1958 liggja um 375 millj.
ísl. króna.
Hér er um verulegar fjárhæðir að ræða
og júgurbólgan álitin sá búfjárkvilli, sem
mestu tjóni veldur.
Ástand og horfur í þessum málum
hér á landi
Hér á landi er baráttan gegn júgurbólgu í
kúm enn á algjöru frumstigi.
Héraðsdýralæknum ber, samkvæmt lög-
um og reglugerðarákvæðum að framkvæma
árlega kúaskoðun hjá öllum mjólkurfram-
leiðendum, sem selja mjólk í mjólkursam-
sölu. Sú skoðun fer fram einhverntíma á ár-
inu. Veigamestu atriði skoðunarinnar er leit
að smitnæmum sjúkdómum — einkum júg-
urbólgu, eftirlit með heilbrigði mjólkukúa,
hreinlæti, fóðrun og aðbúnaði.
Það hlítur að liggja í augum uppi, að ein
slík árleg yfirferð dýralæknis, sem er hlað-
inn margháttuðum öðrum og aðkallandi
störfum, oft í allt of stórum umdæmum, er
engan veginn einhlít til eftirlits með júgur-
bólgu.
I þeim efnum getur ástandið gjörbreytzt
á örfáum dögum. Það mun ekki algengt að
dýralæknir sé sóttur þó um júgurbólgu sé
að ræða, heldur aflar bóndinn sér, frá dýra-
lækni eða lyfjabúð, hæfilegra birgða af
fúkkalyfjum, oftast penicillíni, sem hann
svo notar eftir hendinni.
Af framanskráðri reynslu erlendis, er
vafalaust engin trygging fyrir því, að lyfið
sem notað er eigi einmitt við í þessu tilfelli
og lyflækningin á þann hátt beri tilætlaðan
árangur. Það fer allt eftir því hvaða gerla-
tegund veldur júgurbólgunni í hvert skipti.
Ef lyfið verkar ekki nógu vel má því bú-
ast við, að júgurbólgan taki sig upp aftur
eftir lengri eða skemmri tíma. Þá er notað
sama lyfið aftur með svipuðum eða enn
lakari árangri og svo koll af kolli þar til
mikill hluti júgurvefsins rýrnar og mjólkur-
myndunin að sama skapi.
Hér eru að verki óskilgreindir júgur-
bólgugerlar, sem hafa mótstöðuafl gegn
hinum notuðu fúkkalyfjum.
Allan þennan tíma er hætta á að smit geti
borist í aðrar kýr í fjósinu og getur því skap-
ast ástand, sem er lítt viðráðanlegt.
Slíkar kýr skila minnkuðum arði, lyfin
eru dýr og að lokum getur svo farið að lóga
þurfi einni eða fleiri kúm af þessari ástæðu
og ósjaldan áður en kýrin kemst í hæstu nyt
(um 6.-7. burð).
í þessu sambandi eru fleiri atriði, sem
verður að hafa í huga. Óheimilt er að selja
miólk úr júgurbólgusjúkum júgurhlutum,
bæði er, að samsetning mjólkurinn breytist
verulega, eins og að framan greinir, og hins-
vegar hækkar gerlamagn mjólkurinn veru-
lega.
Það getur haft þær afleiðingar, að mjólk-
in flokkast lakar og skal í því sambandi