Freyr - 01.12.2000, Blaðsíða 51

þeirra er aðeins um 30% við fyrstu
sæðingu. Við stigun á bilinu 3-3,5
er fangprósenta á bilinu 60-70% en
verði kýmar mjög feitar um burð,
þannig að þær stigast með 4 eða
hærra fellur fangprósent í um 50%.
I þessari tilraun eru feikilega ná-
kvæmar mælingar á fjölmörgum
efnaskiptaþáttum og frjósemisþátt-
um, sem eiga að geta veitt nýja
þekkingu um hvað það er sem í
raun fer úrskeiðis hjá gripnum.
Lyfjafyrirtæki
í nautgriparækt
Erfðatækni hefur verið notuð til
að framleiða nautgripi, ær og geitur
sem framleiða í mjólk ýmis verð-
mæt efni fyrir lyfjaiðnað. Þessum
gripum er oft fjölgað með klónun.
Sagt er frá því að margir af lyfjaris-
unum séu nú að koma upp fjósum
víða um lönd til slíkrar framleiðslu.
Ljóst er að dreifingin á þessari
starfsemi er þáttur í áhættudreif-
ingu.
Áhrif nythæðar
á bætiefni í mjólk
Gerð er grein fyrir niðurstöðum
úr tilraun þar sem könnuð voru
áhrif nythæðar á magn af E-bæti-
efni og beta karótíni í mjólk. Þessi
efni eru þekkt andoxunarefni og
hafa því mikla þýðingu í sambandi
við geymsluþol mjólkurfitunnar. í
ljós kom að hlutfallslegt magn
þessara efna lækkar eftir því sem
nyt hækkar. Vísbendingar fundust
um að hámark þessara efna, sem
gripnum er mögulegt að skilja út í
mjólk á dag, væri fyrir hendi og eft-
ir því sem það þynnist í meira
mjólkurmagni verður magn í hverj-
um lítra því rninna. Um leið kom í
ljós að verulegur munur virtist vera
milli gripa í framleiðslu þessara
efna og hann virtist erfðabundinn.
Mismunandi fóðrun
á kvígum
Greint er frá tilraun með Ayrshire
kvígur þar sem fóðrað var mismun-
andi á meðgöngutíma kvígnanna. A
2.-6. mánuði var fóðrað annars veg-
ar hæfilega (M) og hins vegar
kröftug fóðrun (H) og tilsvarandi
flokkaskipting var í 7.-9. mánuði
meðgöngu. Þannig fengust fjórar
mismunandi hópmeðferðir gripa,
MM, MH, HM og HH. Niðurstöð-
umar voru þær að engin áhrif voru
af mismunandi fóðmn á fyrri hluta
meðgöngutímans á afurðir kúnna á
fyrsta mjólkurskeiði en kvfgumar
sem fengu meiri fóðrun á síðasta
hluta meðgöngutímans skiluðu
11% meiri afurðum á fyrsta mjólk-
urskeiði.
Fræðileg þekking og
hagnýt reynsla um
bráðadoða samþætt
I áranna rás hafa verið settar fram
fjölmargar kenningar um aðferðir
til að fyrirbyggja bráðadoða hjá
kúm. Einnig er fyrir hendi gífurlega
mikil reynsla hjá dýralæknum og
ráðunautum í þessum efnum. Danir
vinna nú að því að samhæfa þessa
þekkingu í „sérfræðikerfi“. Hér er
vafalítið um mjög forvitnilegan
hlut að ræða þegar niðurstöður
koma.
Lengri mjólkurskeið
Umræðan um að ekki sé
endilega heppilegast að stefna að
burði hjá kúm með árs millibili
hefur orðið almennari eftir því
sem afurðir kúnna aukast. í Dan-
mörku er nú hafin tilraun meðal
bænda í lífrænni mjólkurfram-
leiðslu þar sem bera á saman hag-
kvæmni þess að kýrnar séu látnar
bera á 12 mánaða fresti og 18
mánaða fresti.
Viðskipti með búfé
dreifa sjúkdómum
FAO, Matvæla- og landbúnað-
arstofnun Sameinuðu þjóðanna,
varaði nýlega við því að sala á lif-
andi búfé um víða veröld leiddi til
þess að sífellt fleiri sjúkdómar
dreifast nú um heiminn. Ymsir
búfjársjúkdómar hafa í seinni tíð
komið upp á svæðum sem liggja
langt frá þeim stöðum þar sem
þeir hafa áður þekkst.
í Jemen dóu fýrir skömmu 50
manns af Rift Valley hitasótt, jafnf-
ramt því sem helmingur af búfé í
héraði í vesturhluta Jemen hefur
fallið fyrir þessum sjúkdómi. Þá
hafa 16 manns einnig dáið úr sjúk-
dómum í Sádi-Arabíu í héraðinu
Jizan sem á landamæri að Jemen.
Fram að þessu hefur sjúkdóm-
urinn einungis fundist í Afríku.
Rift Valley hitasótt er veirusjúk-
dómur sem dreifist með bitmýi og
milli smitaðra dýra eða manna.
Nafn sitt dregur hann af Rift
Valley í Kenya í Austur-Afríku þar
sem hann fannst fyrst, árið 1930.
Talið er að hann hafi annað
hvort borist með fólki eða búfé til
Jemen.
Fyrir skömmu kom upp gin- og
klaufaveiki á svínabúi í Suður-
Afríku, 70 grísir drápust en 600
var slátrað. Þetta var í fyrsta sinn
frá árinu 1956 að sjúkdómurinn
hafði komið þama upp og það af-
brigði veirunnar, sem þama var á
ferð hafði aldrei fundist í Suður-
Afríku. Starfsmenn FAO grunar
að svínin hafi smitast af fóðri sem
flutt var inn ólöglega.
Fyrr á þessu ári kom sjúkdóm-
urinn bluetongue, eða „blátunga“
upp í Búlgaríu og eynni Sandíníu,
sem heyrir til Ítalíu. Sjúkdómur-
inn er banvænn og leggst einkum
á sauðfé og veldur því að tungan
og andlitið bólgnar upp og blæs
út. Sjúkdómurinn hefur aldrei áð-
ur komið upp á þessum stöðum.
I Bretlandi hafa á þessu ári
komið upp allmörg tilfelli af
svínapest en talið var að henni
hefði verið útrýmt þar fyrir
löngu.
(Landsbygdens Folk, nr. 39/2000).
FREYR 11-12/2000 - 51