Freyr - 01.12.2000, Blaðsíða 2

Þynning nautasœðis
Aárunum 1994 til 1998 var
gerð tilraun með mis-
munandi þynningu nauta-
sæðis við Nautastöð BI á Hvann-
eyri. Forvígismaður tilraunarinnar
var Sigurborg Daðadóttir dýra-
læknir, þáverandi framkvæmda-
stjóri stöðvarinnar, en Sveinbjörn
Eyjólfsson eftirmaður hennar hélt
síðan tilrauninni áfram. Astæða til-
raunarinnar var einkum sú að
reynsla er fyrir því erlendis að
óhætt sé að þynna nautasæði mun
meira en gert hafði verið hérlendis.
Nú á haustdögum 2000 hef ég
undirritaður gert tilraunina upp og
er efniviður og niðurstöður eftirfar-
andi:
Naut alls til uppgjörs: 113; 17
fædd 1993; 24 fædd 1994; 26 fædd
eftir
Guðlaug
Antonsson,
Nauta-
stöð BÍ,
Hvanneyri
1995; 22 fædd 1996; 24 fædd 1997.
Fjöldi nauta sem hlaut tilrauna-
þynningu (mestu reynda þynn-
ingu): 1 fætt 1993; 5 fædd 1994; 19
fædd 1995; 18 fædd 1996; 0 fædd
1997.
Sæðingar sem til uppgjörs voru
teknar eru 53.725.
Sæðingamar skiptast þannig eftir
árum: 748, 1994; 10588, 1995;
11700, 1996; 11994, 1997; 11474,
1998; 7221, 1999.
Við uppgjörið var notað vegið
meðaltal innan nauta og ára en ein-
falt meðaltal milli nauta.
í meðfylgjandi töflu má sjá sam-
andregið yfirlit yfir helstu niðurstöð-
ur. Til skýringar skal þess getið að
tilraunaþynning er 20 milljónir sæð-
isfrumna í sæðisstrái (10 milljónir
lifandi), sú þynning sem ég nota em
30 milljónir sæðisfmmna í strái (15
milljónir lifandi). Þynning fyrir
tilraun er 35 milljónir sæðisfrumna í
strái (17,5 milljónir lifandi).
Svo sem fram kenrur í töflunni
virðist vera um 4% fangárangurs-
munur á tilraunaþynningunni og
því sem mest hefur verið notað í
gegnum tíðina, aftur á móti virðist
vera sáralítill munur á 30 eða 35
milljónum sæðisfmmna í strái eða
0,4%. Hvað varðar 25 og 40 millj-
ónir er þar aðeins um að ræða 3
naut þannig að ekki er um mark-
tækar niðurstöður að ræða.
í framhaldi af niðurstöðum þess-
arar tilraunar þykir mér einsýnt að
ekki verði horfið frá þeirri þynn-
ingu sem viðgengst í dag eða 30
milljónum sæðisfrumna í strái.
Tafla 1.
Þynning, milljónir sæðisfrumna í strái Fjöldi nauta Fjöldi kúa Fang árangur
20 43 20327 65,9
25 2 986 65,6
30 26 13162 69,8
35 28 12741 70,2
40 l 459 65,1
Blandað 13 6050 66,9
Útflutningur á vatni
„Þyrstir markaðir gera vatn að
verðmætri útflutningsvöru". Þetta
er yfirskrift á grein í breska blað-
inu Financial Times frá 7. nóvem-
ber sl. í greininni er fjallað um sí-
fellt vaxandi skort á neysluvatni í
Miðausturlöndum.
í hinum þurru hlutum Miðaust-
urlanda og Norður-Afríku búa um
300 milljón manns, eða 5% jarðar-
búa, og þessi lönd hafa einungis
aðgang að 1% af endumýjanleg-
um vatnsforða jarðar. Að auki fer
þetta ástand versnandi.
Aðgangur að vatni á mann á
þessu svæði er nú 1.200 rúmmetrar
á ári en mun minnka niður í 600
rúmmetra á ári fram til ársins 2025,
að áliti Alþjóðabankans. I Svíþjóð
er aðgangur hvers íbúa að fersku
vatni 21.000 rúmmetrar á ári.
Þó að viðskipti með vatn milli
landa séu viðkvæm, bæði efnahags-
lega og pólitískt, þá eiga slík við-
skipti nú sér stað. Þannig hefur
Israel nú gert samning við Tyrkland
um kaup á 15-25 milljón rúmm-
etmm af vatni þaðan á ári næstu 5-
10 árin. Samningar um verð fyrir
vatnið vom erfiðir en fyrir Israel er
hér um að ræða annað hvort að
afselta vatn eða kaupa það.
Vandamál með öflun neysluvatns
er einnig að finna í Evrópu. Öll
Miðjaiðarhafslöndin, frá Portúgal í
vestri til Grikklands í austri, glíma
við það að ræktunarlönd þeirna
verða sífellt þurrari. Frakkar og
Spánvetjar ræða áætlanir um að
flytja út vatn úr ánni Rhone í Frakk-
landi til Barselona og nágrennis, en
á því svæði er séð fram á alvarlegan
skort á neysluvatni.
(Intemationella Perspektiv nt: 34/2000
2 - FREYR 11-12/2000