Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1922, Blaðsíða 58

24
TIMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLBNDINGA.
inga. Þó má þa'S til sanns vegar
færast, því auk þess sem trúin
hjálpaÖi, gat hinn rammfúli
drykkur valdið uppsölu og jafn-
vel niÖurgangi og þannig hjálpað
við ýmsum iðrameinum.
Auk hinna innlendu dýrlinga-
leifa voru á biskupastólunum út-
lendar gersemar, svo sem bein og
helgir dómar. Og sjálfsagt hafa
efnaðir landar, sem fóru utan, oft
haft slíka liluti meðferðis úr utan-
ferðinni. Því, þá gekk slíkt kaup-
um og sölum, ekki einasta í lækn-
ingaskyni, heldur til að varna
hverskonar böli, svo sem elds-
voða, þjófum, illviðrum, óáran
o. fl.
Til allra svaðilfara þótti viss-
ara að hafa á sér einhverja vernd-
argripi. Menn létu sauma inn í
fatnað sinn líkkistuflísar, bein-
agnir og mold úr dýrlingagröfum.
Óhlutvandir menn gerðu sér
þessa trú fólksins að féþúfu. Það
er t.d. í frásögur fært, að á Frakk-
landi liafi um sama leyti verið á
boðstólum þrjár þyrnikórónur
Krists, sín á hverjum stað.
Það var ekki liorft í skildinginn
til að eignast önnur eins hnoss og
t.d. flís úr krossinum frá Golgata,
eða blóðdropa úr síðusárinu, eða
rifrildi af njarðarvettinum, sem
bleyttur var í ediki, eða dropa af
brjóstamjólk Maríu meyjar o. s.
frv. Slíkt og þvílíkt þóttu vera
mestu veltiþing, til ýmsra hluta
nytsamleg. Má telja sennilegt, að
margt þess konar hafi einnig
kunnað að slæðast liingað til
lands. (Sjá Gustav Bang: Euro-
pas Kulturliistorie).
Smátt og smátt læddist hingað
ýmislegt fróðleiksrusl um hin og
þessi lyf og lækningaráð, sem tek-
ið var að nota erlendis. Og alþýða
hér sýndi sömu viðleitni og ann-
ársstaðar í því, að reyna að prófa
alla hluti til að hjálpa í viðlögum
gegn sjúkdómum og dauða. Ef
ekki var hægt að útvega sömu
lilutina og erlendis tíðkuðust, þá
var í þess stað prófað það sem lík-
ast var og til var í landinu sjálfu.
Þannig segir sagan, að í stað
asnataðsins, sem mjög var notað
til lækninga á Suðurlöndum, liafi
hér eins og víðar á Norðuriöndum
verið notaður hvítur Íyjundasaur.
Var það lækningalýf lengi í liáveg-
um haft og þótti gefast allvel við
hinum margvíslegustu manna-
meinum. Um að mikið hafi verið
brúkað af þessu góðgæti ber gamli
vísuparturinn vitni:
“apótekið íslenzka
eilífur hundsrassinn.”
II.
Um alla sjúkrahjúkrun íslenzka
fyr á öldum er hægt að vera stutt-
orður. Æfðar hjúkrunarkonur
og verulegir spítalar þekkjast ekki
fyr en á síðasta mannsaldri.
Af liálfu hins opinbera voru að
vísu settir á stofn hinir svonefndu
lioldsveikraspitalar á 17. öld, en
þeir gátu naumast borið það nafn
með réttu. Híbýlin voru venju-
leg'a bæir eins og þá tíðkuðust og'
hjúkrunin engu betri, nema ef til
vill lakari, en sú er sjúklingarnir
liöfðu átt við að búa á heimilum
sínum. Samkvæmt instrúx þeim,
sem gefinn var um þessar stofn-