Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1922, Blaðsíða 135

ÞJÓÐRÆKNISSAMTÖK.
101
hafa löngum orÖið aÖ þola aÖ
heyra um sig sagða síðan. En þá
var þetta ósvikið hrós og mælt af
fullri vináttu.
Dagblö'ðum bæjai'ins, “Mani-
toba Baily Free Press’’ og Winni-
peg Daily Tribune”, varð og tíð
rætt um hátíðahald þetta, og bæði
luku á það lofsorði. Fluttu bæði
blöðin ítarlegar rits'tjórnargrein-
ar um landið og þjóðina. Benti
“Free Press” á, að þjóðin ætti
sér þúsund ára menningarsögu,
og mætti með sanni segja, að
Canada væri naumast komið af
barnsaldri, ef bera ætti saman við
fsland. Gat það landafunda Is-
lendinga að fornu, bókmenta
þeirra og þjóðskipulags, lýsti á
hvaða mentunarstigi þjóðin stæði
á síðari tímum, að naumast find-
ist svo tíu ára gamalt barn, að
það væri eigi lesandi og skrif-
andi, áleit að leitun myndi þeirr-
ar þjóðar, er hið sama yrði sagt
um. Máli sínu lauk það með, að
lýsa því yfir, að þótt stoltir væri
af þjóðerni sínu yrði þeir eigi
minna metnir fyrir það, heldur
öllu meira af öllum skjmbærum
mönnum.
Nokkuð á sama hátt fórst “Tri-
bune” orð. Gat það þess, að
skrúðgangan hefði verið hin
stærsta, er enn hefði farið um göt-
ur Winnipeg borgar, og mörgum
verið það opinberun og undrunav
efni að íslendin gar væri svo
margir í borginni. Þá hafði það
upp söguna um mentunar yfir-
burði þeirra, sparsemi, iðjusemi,
ráðvendni og trúmensku, er orðið
væri að orðtaki. Með nokkurri
skynsemi leiðir það svo' rök að
þessu máli sínu. Þótt þjóðin sé
fátæk heima fyrir og eigi við ó-
blíð kjör að etja, er þó annar kost-
ur þessu fylgjandi. Á vetrum er
umferð ill og oft fáferðugt, en
landið strjálbygt. Er þá þeim
tíma varið til lesturs og mentunar
unglingum. Af þessu leiðir það,
að engir fara á mis við alla
fræðslu, allir læra nokkuð. En
með þessu hefir líka þjóðin náð
því stigi, að verða jafnmentaðri
en nokkur önnur þjóð í lieimi.
Jafnvel meðal mestu fátæklinga
er þekking til, glögg og skýr svo
undra vert má þykja.
Hátíðin heppnaðist vel, náði
hinum fyrsta tilgangi sínum, að
vekja athyglii innlendu þjóðar-
innar á þjóðerni og sögu Islend-
inga. Hún heppnaðist og líka að
því að vekja Islendinga sjálfa, og
efla hjá þeim sjálfstæðishug
gagnvart samborgurum þeirra,
draga þá saman, utan um það sem
sameiginlegt var með þeim, og
þeim var ósjálfrátt en meðskap-
að, — þjóðerni þeirra og tungu.
Þeir sem lieima sátu í sveitun-
um og eigi gátu sótt hátíðina lásu
með ákefð, það sem um hana var
ritað í íslenzku blöðunum og hétu
sér því, ef lánið léði, að sækja
liana seinna. Bæðurnar og kvæð-
in ryfjuðu upp margt er farið var
að fyrna yfir. Gekk svo til hin
fyrstu ár. Þeir sem hátíðina
sóttu höfðu þá frá ýmsu að segja,
er lieim kom aftur, og voru þess
utan spurðir ýmissa tíðenda, eigi
ósvipað og að þeir kæmi að hálfu
leyti úr Is'landsferð. Þeir liittu
v