Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1922, Side 131

Þjóðrœknis-samtök Islendinga í Vestuiheimi.
Bftir Rögnvald Pétursson.
(Framhald frá fyrra ári).
Þess er áður getið, að Islend-
ingar er vestur fluttust og stað-
næmst höfðu flestir í borginni
Milwaukee í Wisconsin - ríki,
efndu til liátíðahalds í einum
lystigarði borgarinnar 2. dag á-
gústmánaðar 1874. Tilefni hátíð-
arinnar var, að minnast þess, að
þjóðin hafði þá fullnað þúsund-
asta árið. Þó hátíðahaldið stæði
eigi í heinu sambandi við hin al-
mennu hátíðahöld um þetta leyti
á Islandi, átti það samt sem áður
rót sína að rekja til þeirra. Sami
dagur var kjörinn og skipaður
var almennur þjóðhátíðardagur
heima fyrir. Munu fæstir hafa
talið sig það fjær farna, að eigi
teldist þeir eftir sem áður óskift-
ur hluti þjóðarinnar. Mintust
þeir því þessa atburðar sem hefði
þeir heima setið og hvergi flutt.
Næstu ár þar á eftir voru um-
brota ár, svo að stóð á sífeldum
flutningum. Það er því eigi fyrr
en stofnaðar eru fastabygðir, og
sezt er að til fulls, og sjálfstæðis
tilfinningin vaknar í samkeppn-
inni við hina aðra þjóðflokka, að
upp á því er brotið, að Islending-
ar í Vesturheimi taki upp sérstak-
an Þjóðminningardag. Er þessu
fyrst lireyft í Winnipeg. Rit-
gjörð birtist í Heimskringlu 19.
júlí 1888 (tlbl. 29.) með fyrir-
sögninni “ Islendinga hátíð”.
Getur höf. þess, að þetta hafi þeg-
ar komið til orða, og hafi ýmsir
gefið í skyn, að Islendingar vest-
an hafs ættu að lialda sinn þjóð-
liátíðardag á ári hverju, eins og
tíðkað væri meðal margra þjóð-
flokka í landinu, því það mundi
hjálpa til að halda við þjóðerni
þeirra og efla félagsskap manna
á meðal. En alt sem setti menn í
nánara samband hvern við ann-
an, sem gæddi betri tilfinningar
o g hærri hugsun um stefnu
þjóðarinnar væri þarflegt. Væri
þetta því hið mesta nauðsynja
mál.
Vill höf. helzt, að hátíðahald
þetta sé með þeim hætti, að stofn-
að sé til almennrar samkomu á
einhverjum einum stað, t. d. í
Winnipeg, og þangað sæki svo all-
ur almenningur úr öllum íslenzk-
um bygðarlögum. Engin tor-
merki telur hann á, að þetta megi
takast, þó bygðirnar standi
dreyft, ef vilji er með, því hvað
fjarlægð snerti, þurfi sá örðug-
leiki eigi að vaxa í augum þar sem
samgöngur séu góðar og' fljótfar-
ið. Eigi þurfi heldur kostnaður
að standa í vegi, því fæstir dug-
andi menn séu svo illa staddir,
að eigi hafi aflögu það sem til
þess þarf. Hið eina, sem beri að
óttast- sé samtakaleysi og óeining.
En fari svo, að á því strandi, sé
það ljós vottur um þroskaleysi og