Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1922, Side 143

hJÓÐRÆKNISSAMTÖK.
109
Þó mun lengi lifna þrá,
leynd í hjörtum inni,
þegar helgri hátíS á
hljómar Islands minni.
Þá er frítt þitt fanna skaut,
forna, kalda landið,
stjarnan eina á allra braut,
eina fasta bandiS,
litil ey, sem alein ver
okkar tungu’ og minni,
þegar máliS þetta hér
þagnar hinsta sinni.”
Sami var forseti hátíðarinnar
og áður. I)r. Valtýr Guðmuncls-
son mælti fyrir minni Islands, Jón
Ólafsson fyrir minni Vestur-ls-
kndinga, er það síðasta ræðan, er
liann flytur vestan hafs, en W. II.
Paulson fyrir minni Ameríku.
Áætlað var, að um 1,500 manns
hafi verið á samkomunni, og látið
vel yfir hversu hátíðin hafi tekist.
Kvæði ortu: Kristinn Stefánsson:
Minni Vestur-lslendinga, og Jón
Ólafsson: Minni Ameríku.
Pram að þessum tíma var há-
tíðalialdið að mestu bundið við
Winnipeg. Enn var það ein fast-
ákveðin hátíð, er útrýmdi úr hug-
um manna minningardeginum. Þó
var eitt bygðarlag þar undanskil-
ið, Alberta-bygðin, er tók upp ís-
lendingadag strax sumarið 1893,
en einhverra orsaka vegna eigi um
sama leyti og í Winnipeg, var há-
tíðin haldin þar 5. ágúst. Á næstu
tveimur árum var hátíðin látin
hera upp á sama dag og í Winni-
peg, en árið 1896 er hún færð fram
til 25. júlí, og sú ástæða færð fyrir
þeirri ráðbreytni, að engu skifti
um daginn, meðan þjóðin heima
hafi eigi fastákveðið þjóðhátíðar-
dag. Eins og það varðaði engu,
að Islendingar vestra leituðu ein-
hverrar einingar í þessu efni. Var
og lítil ástæða að ætla, að þjóðhá-
tíðardagur yrði lögskipaður á ís-
landi. Hefir þjóðin jafnan átt
landið og eigi þurft um það að
deila við neinn. Ein liefir hún
setið að því og eigi átt við aðrar
þjóðir að etja heima fyrir. Þurfti
því eigi þess konar tyllidag sér til
minningar um þjóðernislegt sjálf-
stæði. Slík hátíð þar gæti aldr-
ei orðið annað en “auka messa”,
þó einhver sérstakur dagur yrði
lögskipaður. Hin helzta þýðing
hans yrði sú, að halda hátíð til
samlætis þeim, sem fluttir væri
af landi burt og vrði þá aðalefuið
einskonar minning um útflutn-
inga, er orkað gæti tvímælis hvort
fremur bæri að minnast með sökn-
uði eða gleði. En svo hefir þessi
bygð eigi verið ein um þessa skoð-
un, því víðast livar hefir hinu sama
verið brugðið við , og enn eru
margir í Winnipeg og víða annar-
staðar að bíða eftir hinutíi lög-
skipaða degi alþingis.
Merki finnast til, að Islendinga-
dagur hafi verið haldinn í tveim-
ur bygðarlögum upp að þessum
tíma. í Duluth er þess getið, að
til samkomu hafi verið efnt 2.
ágúst 1891, en svo getur þeirra
samkvæma eigi oftar, enda var
þar aldrei öðruvísi en fáment, þeg-
ar þar taldist sem flest. Þá er og
þess getið, að IslendingadagTir
hafi verið lialdinn að Hnausum í
Nýja Islandi 2. ágúst 1894. En
þau voru tildrögin, að fylkis-
stjórnin liafði látið þau boð út
ganga, að á þeim degi yrði þar