Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1922, Page 146

bJÓÐRÆKNISSAMTÖK.
111
stríddust á og vörpuðu þessu
þrætuepli fyrir almenning. BlöS-
in voru ausin barmafull um þetta
mál, en einkum stóg þó deilan um
annan ágúst og hve illa hann
væri fallinn til liátíSardags. Út í
frá mun ergi ölium hafa veriS
ljóst í hverju þessi ágreiningur lá,
en æsingarnar og orSakastiS grip-
iS tilfinningar þeirra, og skipuðu
þeir sér svo á víxl til beggja hliða,
eftir því sem andinn inngaf
þeim. Frá Selkirk var rituS löng
grein og þar dregin hryggileg
mynd af Jóni SigurSssvni forseta,
er átti aS hafa neitað aS eiga
nokkurn þátt í liátíSahaldinu á Ts-
landi 1874, en setiS tárfellandi í
Khöfn af grernju og óánægju yfir
Stjórnarskránni.
AS mál þetta var þannig vaxiS
og aS til sameiningar myndi eigi
draga, þó fariS væri að hrófla við
því á ný, hefSu þeir átt aS sjá, er
einkum báru velferð Islendinga-
dagsins fyrir brjósti, en létu sig
litlu skifta flokka ágreininginn,
svo sem eins og Ivristinn Stefáns-
son, Eggert Jóhannsson og fleiri.
En vafalaust liefir þeim þó liug-
kvæmst, að einliverju samkomu-
lagi mætti koma á, og þá lielzt ef
því væri vísaS fyrir allan almenn-
ing urn land alt, og gengið til at-
kvæSa um þaS.
Þetta mun því hafa leitt til þess,
aS samtalsfundir voru haldnir vet-
urinn 1897 fvrir milligöngu nokk-
urra lilutliafa beggja blaðanna, til
þess nú enn á ný aS reyna aS kom-
iS Ameríku í júní, og að þaS er
vafalaust, aS hinir fyrstu íslenzku
landnámsmenn á þessari öld stigu
ast aS einhverri niSurstöSu. Yar
ritstjórum beggja blaSanna í sam-
félagi viS sex menn aðra, fengiS
máliS til meSferSar, og skyldi svo
Jiessi átta manna nefnd, er heita
mátti sjálfkjörin, tilkynna á sínum
tíma aS hvaða niðurstöSu hún
hefSi komist. Eftir nokkra um-
hugsun birtir svo nefnd þessi til-
lögur sínar meS opinberu ávai’pi 1)
í báSum blöSunum, ‘ ‘ til Islendinga
vestan hafs ’ ’, og lætur þess getiS,
aS hún hafi ályktaS aS hátíðin
skyldi færS fram til júnímánaSar,
“til fimtudagsins, er falli f rá 11.
til 17. clags mánaðarins.” Vill
hún aS hátíðin nefnist á íslenzku
“ íslendingadagur”, eins og veriS
liafi, en að hátíSahaldiS nefnist,
‘ ‘ Þjóðminningarhátíð fslendinga. ’ ’
Á enskri tungu nefnist dagurinn
“The Tcelandic National Day”
og hátíSin “The Tcelandic Na-
tional Celebration”. Færir hún
rök fvrir þessum úrskurði sínum
í niSuidagi ávarpsins á þessa leiS:
“Þegar vér völdum daginn
(fimtudaginn 11. til 17. júní), þá
höfSum vér fyrir aug-um, aS al-
þingi íslendinga var sett þenna
dag í upphafi, og eftir hinu gamla
tímatali, og þegar alþingi var
þannig sett í fyrsta sinni, má álíta
aS hin íslenzka þjóS hafi verið
fullmynduS, með því, aS þá liafi
hiS forna íslenzka lýSveldi veriS
stofnaS. Vér höfSum þaS á bak
viS eyraS, aS líkur eru til aS Ts-
land hafi veriS fundið í júnímán-
uði, aS Leifur Emksson hafi fund-
1) íslendingadagurinn: Ávarp til ís-
lendinga vestan hafs, Hkr. XI. ár, nr. 9,
25. febrúar 1897.