Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1923, Blaðsíða 87

í ÞJÖÐRÆKX:[SHUG.T.EIÐINGUM VESTAN HAES
53
er sagt að nú búi í Vesturheimi og
uni þar vel hag sínum.
Við skulum þá vona, að í þetta
skifti takist betur til en áður. Ef
eltki, þá mætti það hörmulegt kall-
ast, og einhver mælskur ættjarðar-
vinur mundi koma þeim orðum að
því, að “íslands óhamingju verði
alt að vopni!”
!
III.
Eg gizkaði á að skipið (Beren-
garia), sem eg fór með vestur yfir
Atlantshaf, gæti hæglega flutt 5—
6000 manna í einu. Það er eitt af
stærstu skipunum, sem fer milli
heimsálfanna, og er nokkru stærra
en Titanic var.
Eg sá í anda sex slík skip full-
hlaðin fólki, fara yfir hafið.
Það þóttu, hér um árið, tíðindi til
næsta bæjar, þegar Titanic rakst á
jakann og fórst, og þegar farþeg-
arnir flestir sukku í bylgjurnar um
leið og sálmurinn var sunginn:
“Hærra, minn guð, til þín!” Hvað
hefði þá verið sagt, ef sex byrðing-
ar á stærð við Titanic hefðu allir
sokkið hver á fætur öðrum og eng-
in mannbjörg orðið, — alls milli 30
og 40 þúsundir manna í bylgjurn-
ar?
Og hvað hefðum við íslendingar
sagt, ef allir innanborðs á öllum
þessum skipum hefðu verið íslend-
ingar? Þá hefði margur mátt taka
upp klútinn sinn, og margur átt
um sárt að binda. — Setjum okkur
í spor Fjallkonunnar. Frá hennar
sjónarhóli séð, er það á við 5—6
Titanic skiptapa, ef hún á næstu
100 árum á að horfa upp á 30—40
Þúsund þegna sinna týna tungu
sinni og þjóðerni langt úti í heimi.
Það sýndist svo, sem það ætti að
vera skylda hvers góðs íslendings,
að gera hvað hann gæti til að forða
hana slíku grandi.
En það er enginn hægðarleikur.
Og allra sízt er hægðarleikur að
bjarga þeim, sem ekki vilja láta
bjarga sér, og svo er hér um suma.
Því sagt er að meðal Vestur-íslend-
inga séu þó nokkrir, sem kæra sig
ekkert um að viðhalda íslenzku
þjóðerni, og jafnvel sumir skamm-
ast sín fyrir að heita íslendingar,
eða þykir minkunn að því að láta
aðra heyra að þeir tali sitt móður-
mál. Sem betur fer munu þeir
ekki vera margir. . Fjöldinn vildi
feginn halda trútt við tungu feðr-
anna, ef tök væru á því. Þeir vita
margir, að íslenzkan er dýrgripur,
sem opnar þeim, er hana kunna,
leið að fjársjóðum, bæ,ði andlegum
og efnislegum. íslenzkar bók-
mentir verða ekki metnar að pen-
ingaverði. Framtíðarmöguleikar ís-
lands heldur ekki. En sá sem kann
íslenzku — hvaðan af landi sem
hann kemur, hann á auðtekinn
landnámsrétt á íslandi.
En margir vita þetta ekki né
skilja. Þeir halda að íslenzkan sé
á við koparskildinginn í saman-
burði við silfurdalinn, og þó aðeins
á við koparskilding, sem sé geng-
inn úr gildi, þegar til Ameríku
kemur. Þeir halda að hún sé í öllu
falli gagnslaus þeim, sem aðallega
leita að gulli og silfurdölum.
Þeim fer eins og Atla hinum
dælska, sem gleymdi grávörusleð-
unum og fór að elta íkornann.
Auðvitað fyrirgefst þeim, sem
ekki vita hvað þeir gera. En við
hina, sem týna viljandi sinni þjóð-