Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1923, Síða 98

€4
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLEMDINGA
ar um ætt sína og uppruna. Mér
finst ógeðfelt að hugsa til þess, að
eftir nokkra áratugi kunni íslend-
inganiðjar að villast á því, að þeir
séu komnir af Galizíumönnum,
Rússum eða frönskum Indíánum.
Það eru mörg ráð til að geyma
aðalsmerkið. Ýmsir minjagripir,
íslenzkar bækur, skjaldarmerki ís-
lands hangandi á veggnum, landa-
bréf íslands, skrautrituð ættartala
í ramma o. fl.
Eg saltnaði oft vestra, að sjá á
stofuvegg lianga fallegt íslands-
kort (það mætti jafnvel hanga í
hverjum kirkjukór eða yfir altari
liverrar íslenzkrar kirkju).
Ennþá einfaldara væri að halda
fast við sín íslenzku ættarnöfn,
nöfn, sem eru greinilega íslenzk
eða a. m. k. norræn. Og lafhægt
væri öllum með aðstoð fróðra landa
að taka upp ramnorræn ættarnöfn,
og þau jafnvel auðveld til fram-
burðar fyrir aðrar þjóðir. Margir
Vestur-íslendingar hafa afbakað
nöfn sín og gert þau enskukend.
Hafa þeir gert það til þess að gera
enskuma^landi fólki auðveldara
fyrir að nefna þau. Ekki er þó
hægt að sjá í þessu neina nauðsyn,
því mörg nöfn Englendinga og
Ameríkumanna eru ólíkt erfiðari
undir tönn og engu auöritaðri en
þau verstu íslenzku, og dettur þó
fáum í hug þess vegna að breyta
sínu ættarnafni. Eigi maður gott
ættarnafn íslenzkt, þá er í rauninni
synd og skönim að glata því. Hinn
frægi landi vor Vilhjálmur Stefáns-
son, hefir sýnt það, að óþarfi er að
breyta nafni þó ekki sé “auðsæft
ómunlokri” enskra manna. Og lion-
um hefir tekist að koma þessu al-
íslenzka nafni sínu á allra varir í
Ameríku.1)
XVII.
Það er bjargföst trú mín, að með
því að gefa unglingum 10—14 ára
vestan liafs og austan, tækifæri til
að dvelja í sínu hvoru landinu á.
víxl, um 1—2 ára tíma, festist hjá
þeim slík ræ|kt við löndin, að seint
fyrnist, svo að af því hljótist ósjálf-
rátt mannaskifti einnig síðar eða
mannflutningar í báðar áttir, til
góðs fyrir bæði löndin.
Þessi trú byggist á því náttúru-
lögmáli, sem öll ættjarðarást er
sprottin af og lýsir sér í trygð til
æskustöðva, svo að bæði dýriu og
mennirnir leita þangað síðar í líf-
inu, þar sem þeirn leið vel í æöku.
“Röm er sú taug, er rekka dregur
föðurtúna til”.2)
1) Eg: heyr’ði eitt sinn þatS nít5 um Vil-
hjálm (sem eg ekki festi trúnat5 á;, atJ-
hann heft5i viljat5 afneita sínum íslenzka
uppruna og þat5 af þeirri ástæt5u, at5 út-
lendingum mundi finnast 1 ítitS til um af-
rek hans í heimskautalöndunum, ef hann
væri íslendingur, vanur því aö búa í sót5a-
legum moldarkofum og snjóhúsum vitS
grútarljós met5 selspik lirátt og hunda.ket
til vit5urværis! Flest er nú notat5 til atS
ófrægja menn o g bakbíta. En nafnitS
hans Vilhjálms mun lengi segja til, af
hvaöa bergi hann var brotinn og hvatSan
hann sótti liug og dug.
2) t»etta er alkunnugt um fugla og-
æt5ri dýr, en sama gildir sjálfsagt alment,
langt nit5ur eftir dýraríkinu. Eg get ekkr
stilt mig um at5 segja frá dæmisögu um
ættjaröarást fiskanna:
Fyrir nokkrum árum var Englendingur
viö silungsveiöar í Laufási viö Eyjafjörö.
Honum veiddist vel í Fnjóskánni neöan
viö fossana, því lengra en upp aö þeim
komst ekki silungurinn.
Nú kom hann eitt kvöld meö veiöifeng"
?inn heim á prestsetriö Prestur kom á.
móti honum og spuröi um aflann.
Hann sagöist hafa veriö óvenju hepp-