Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1935, Síða 72

54
Tímarit Þjóðræknisfélags Islendinga
3 + 7 + 7
G, B, A, G, FE, D, C, B, AG,
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
1 +1
Að þessu athuguðu er hægðar-
leikur að semja formála, sem er
mjög auðvelt að finua sunnudags-
bókstaf eftir.
1. Fyrir júlíanska tímataiið
(gamla stíl) :
B=3+7m_X-(-Í)£ar Sem B merk'
ir sunnudagsbókstafinn, 3 er tala stafsins
fyrsta ár fyrir Krist, X ártalið, h heila talan,
og m tala, sem margfölduð með 7, er þannig,
að aðal útkoma for'málans verði meiri en 0
og minni en 8.
Dæmi: Hver var sunnudagsbókstafur ár-
ið 930 (e. Kr.) ?
U = 3 + 7m — 9 30 — ( —) h= 3 + 7m —
930 — 232, = 7x166 — 1159 = 1162 — 1159
= 3 = 0, sem var sunnudagsbókstafur, ár
930 (e. Kr.).
2. Fyrir Gregóríusar tímatalið
(nýja stíl) :
Þessi formáli verður ofurlítið
lengri, bæði sökum þess, að í hann
verður að bæta þeim 10 dögum,
sem Giregóríus slepti úr árinu 1582,
og svo líka liins,- að vegna úrfell-
ing-u aldamótahlaupársdaganna
eftir 1600 er önnur leiðrétting
nauðsynleg.
Formálinn verður á þessa leið:
<-f)
\ + (c-
hi
■ 16) —

B— 7m + 3 + 10 ■
■ c — 16
4
3 + 10 = 13. Bg varpa burt 7, því það hef-
ir engin áhrif á útkomuna; verða eftir 6.
Dæmi: Hver er sunnudagsbókstafur 1935?
U=7m+6 — 1935 + (19 —16) —
19 — 16 \ —7m_ 1929 _ 483 + 3 — 0,
h
(^)
= 7x345 — 2409 = 2415 — 2409 = 6=H, sem
er sunnudagsbókstafur ár 1935.
Annað dæmi: Hver mun verða sunnu-
dagsbókstafur 43 56 sem verður hlaupár?
B— 7m+6 — 4356 — (-j’ - - ) +(43 — 16>
( 43 — 16
~ \ 4 )h
+ 7
F, E, D, GB, A, G, F
9, 10, 11, 12, 13, 14 15, áre. K.
+ 1 .....hlaupársdagar
= 7m — 4350 — 1089 + 27 — 6,
= 7x775 — 5418 = 5425 — 5418 = 7 = G.
Sunnudagsbókstafur verður þvi G árið 4356,
frá marzbyrjun til ársloka, því að formálinn
gefur ætíð síðari stafinn, en .4 fyrir janúar
og febrúar. Sunnudagsbókstafir ársins 4356
eru þá AG.
Páskar.
Kirkjuþingið mikla, sem háð var
í Niken í Litlu Asíu árið 325 e. Kr.
mælti svo fyrir, að páska skyldi
halda næsta sunnudag eftir þá
tunglfyllingu, er verður 21. marz.
Ef tungl verður ekki fult 21. marz,
þá skulu páskar vera næsta sunnu-
dag eftir hina fyrstu tunglfyllingu,
er verður upp úr 21. marz. Yerði
tunglið fult á sunnudag, þá skulu
páskar haldast viku síðar, þ. e.
næsta sunnudag eftir tunglfylling-
una. Samkvæmt þessu geta páskar
í fyrsta lagi orðið 22. marz, og’ þá
því aðeins, að tunglið verði fult 21.
marz og það sé laugardagur, og
ennfremur, að paktar ársins séu
23, því tungl verður ekki fult 21.
marz nema þegar paktar eru 23.
Páskar komu 22. marz einu sinni
á öldinni sem leið (1818). Þá var
sunnudagsbókstafuA’ D, gyllinital
14 og paktar 23. Svo kemur það
ekki fyrir aftur fvr en árið 2285;
þá verður sunnudagsbókstafur D,
gyllinital 6 og paktar 23.
Hvenær sem paktar eru 24 verð-
ur tungl fult 20 marz. Það er samt.
ekki páskatungl, vegna þess, að sú
fylling verður einum degi of
snemma til þess, að hlíta ákvæði
Nikeuþingsins. Þegar þannig er á
statt, verða páskarnir að bíða
næstu tunglfyllingar, sem verðnr
29 dögum síðar, eða 18. apríl, því
að paktareglurnar mæla svo fyrit,