Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1935, Blaðsíða 124

106
Tímarit Þjóðrœknisfélags Islendinga
því að eftir að upp í lestina var
stígið, gall upp söngur mikill í öðr-
um enda lestarvagnsins! Eg man
eftir því að nærstödd kona stundi
þá upp: “Guð hjálpi mér, þeir eru
farnir að syngja!” Og eg' man þá
sérstaklega eftir hinni miklu bassa-
rödd Stephans og að eg sá hann
standa álengdar, broshýran og
bjartan yfirlitum. Og oft finst
mér að hann hafi verið syngjandi
alt af síðan.
II.
Lengi var jörð vor talin að vera
flöt, því vitringar fyrri tíðar gátu
eig'i gert sér grein fyrir hnatt-
mvndun hennar. Snorri Sturluson
virðist þó skoða jörðina kringlu-
myndaða, er hann nefnir veraldar-
íögu sína “Ileimskringlu.” Hvað
kom honum til að velja það nafn?
Var það að eins óljós undirvitund
eða bygði hann það á einhverri
þekkingu þeirrar tíðar, sem nú er
gleymd og grafin ?
Leifur Eiríksson trúboði verður
til þess að leiða hið rétta í ljós —
við tilviljun. Hann finnur “hinn
helming” hnattar vors, þó líklega
væri hann þess eigi meðvitandi
sjálfur. Sagan varpar engu ljósi á
það atriði. Nærri fimm aldir líða
og’ við Ameríkufund Kólumbusar
er mannheimur kominn lengra á-
leiðis í átt þekkingar og þroska. Úr
því er flatneskjan horfin af jörð-
inni og hnattmyndun hennar ber-
sýnileg beram augum.
Ef sá á fé, er fyrst finnur, þá
hefðu Islendingar átt að eiga Ame-
ríku, úr því þeir fundu hana fyrstir
manna. Óliamingju íslands varð
það að vopni, að landnám Þor-
finns Karlsefnis gat eigi orðið
varanlegt og úr því er landeignar-
réttur Islendinga “úr sögunni.”
Óþektur sagnaliöfundur á ís-
landi færir þetta í letur, annars
hefði umheimurinn ekkert vitað
um landfund Leifs eða landnám
Þorfinns. Höfundi þeim verður
aldrei fullþakkað það verk, þó gröf
hans sé g'levmd lifir minning hans
á “meðan aldir renna.”
En það er landfundur Kolum-
busar er heillar liinn eldra heim og
togar þjóðir til dugs og dáða.
Hann finnur Ameríku þann 12.
október, árið 1492, og' nemur land
í nafni Spánarríkis. Lagalega ætti
það að tryggja eingarrétt Spánar,
sé fram hjá landfundi Leifs geng-
ið. En út í þá sálma er eigi farið,
því aðrar þjóðir koma til sögunnar
er eig'i láta “að sér liæða.” Frakk-
ar og Englendingar spyrja eigi að
því, hverir hafi land fyrst fundið,
lieldur hverir hafi mesta krafta í
köglum og standi bezt að vígi til
landnáms. Eins og áður er að vik-
ið gerast Englendingar að lokum
hlutskarpastir á svæðum Norður-
Ameríku. — Enginn má halda að
hér sé verið að atyrða Englend-
inga, eða amast við landkönnun
þeirra og landnámi. Ilér er aðeins
verið að benda á sanna og rétta
frumdrætti sögunnar.
Ilinn nýi heimur hlaut að kann-
ast og byggjast. Engin ein þjóð
var nægilega mannmörg' til þess að
leggja undir sig Ameríku í lieild
og byggja frá hafi til hafs. Rétti-
lega hefðu þjóðir hins eldra heims
átt þegar í byrjun að skifta hinu
nýja landi undir hin ýmsu ríki, við
sátt og' samhug'! En við þeirri full-
komnun var eigi að búast frá hálfu