Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1956, Síða 94

76
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
kennilegan norskan keim. Einnig
þeir eru Norðmenn.“
Sir George W. Daseni (1817—1896)
var hámenntaður Englendingur.
Fyrst eftir að hann útskrifaðist var
hann einkaskrifari enska sendiherr-
ans í Stokkhólmi í Svíþjóð í fjögur
ár. Þar næst var hann aðstoðarrit-
stjóri “London Times,” frá 1845 til
1870, en frá 1852 til 1865 var hann
einnig prófessor í enskum bók-
menntum við Kings College í Lun-
dúnum. Hann var “Civil Commis-
sioner” frá 1870 til 1895.
Þegar Dasent kom til Stokkhólms
komst hann brátt í kunningsskap
við samlanda sinn, George Stephens,
og sömuleiðis sænska fræðimenn.
Allir þessir menntamenn höfðu mik-
inn áhuga fyrir íslenzkum fornbók-
menntum. Fór hann þá að leggja
stund á íslenzku og íslenzk forn-
fræði. Fyrsti árangur var ensk
þýðing á „Gylfaginning“ og „Braga-
ræðum“ úr Snorra-Eddu, sem gefið
var út 1842. Það var sú fyrsta þýð-
ing á íslenzku fornriti í óbundnu
máli. Þetta var tveim árum áður
en Samuel Laing gaf út þýðingu
sína af „Heimskringlu“ Snorra
Sturlusonar, í þremur stórum bind-
um. Á þeim árum sem Dasent dvaldi
í Svíþjóð ferðaðist hann nokkuð á
meginlandinu. Á Þýzkalandi hitti
hann Jakob Ludwig Grimm, sem
mun hafa kvatt hann til að halda
áfram þeim lærdómsiðkunum, er
hann hafði hallast að, og kynna sér
þjóðsagnafræði og forníslenzkar
bókmenntir. Nokkru síðar kom út í
Lundúnum þýðing Dasents af ís-
lenzku málfræði Rasks. Dasent
kvaðst hafa lært íslenzku með því
að þýða part af Snorra-Eddu og
málfræði Rasks. í hjáverkum í átján
ár vann hann að því að þýða Njáls
sögu, sem hann gaf út í tveim bind-
um 1861 og kallaði: “The Story of
Burnt Njál.” George Dasent vann
nokkuð að því að taka saman
“Cleasby-Vigfússon Íslenzk-Ensku
orðabókina.” Hann ferðaðist um ís-
land árið 1861 og aftur 1862. í fylgd
með honum var skáldið Grímur
Thomsen. Á meðal annara bóka sem
Dasent þýddi var „Gísla saga Súrs-
sonar“ (The Story of Gísli The
Outlaw), sem var gefin út 1866. Enn-
fremur samdi hann langa söngu sem
var byggð á Jómsvíkinga Sögu (The
Vikings and the Baltic).
Ummæli Sir George Dasents um
íslenzku og íslenzkar bókmentir er
sem fylgir:
„Enda þótt maður taki ekki til
greina það að læra íslenzku til að
kynnast hinum stórmerkilegu forn-
bókmenntum íslendinga, heldur
einungis sem auka atriði við ensku-
nám, verður maður að viðurkenna
að það er stórkostlega gagnlegt, ekki
einungis til að rekja uppruna orða
og sérkennileg orðatiltæki, en frekar
til þess að skýra óglögg og þoku-
kennd atriði í sögu Englands. Sem
sagt, met ég hana svo mikils í þessu
sambandi, að ég get ekki ímyndað
mér að það sé mögulegt að semja
sæmilega sögu sem fjallar um Engú'
Saxneska tímabilið, án þess að vera
þaulkunnugur fornbókmenntum ís'
lendinga.“
Friedrich Max Muller (1823—-1900)
fæddist og ólst upp á Þýzkalandi-
Árið 1868 varð hann prófessor i
samanburðar málfræði í Oxf°r
háskóla á Englandi. Hann var gerður
að einkaráðgjafa (Privy Councill°r'