Fjölnir


Fjölnir - 04.07.1997, Síða 73

Fjölnir - 04.07.1997, Síða 73
Gunnar Smári Egilsson Syndug kirkja máli annað en skvaldur og glamur. Ríkissjónvarp- *ð sýndi bíómynd með tilheyrandi skotbardög- um. Og Spaugstofan. Biskup sagðist særður vegna þess sem þeir góðu drengir buðu upp á daginn fýrir páska. Hann sagðist ekki vita hvað guðlast væri ef þetta hefði ekki verið einn þáttur af mörgum í ógurlegu guðlasti. Og hann var ekki emn um þessa skoðun; síminn á heimili hans hringdi strax eftir þáttinn og langt fram eftir kvöldi hlustaði biskup á fólk lýsa hneykslan sinni á þeim Spaugstofumönnum. Eftir messuna heyrði ég að biskup hélt áfram að hlýða á hneykslan fólks þegar hann tók á móti þökkum kirkjugesta í dyragættinni á Dómkirkjunni. Af hverju var ekki sagt frá þessu í fréttatím- um utvarpsstöðvanna í hádeginu? Eða þá í kvöld- héttunum? Er þetta ekki frétt? Biskupinn yfir ís- ^andi sakar útvarpsstjóra um að hafa sjónvarpað °gurlegu guðlasti á einum helgasta degi kristinna manna. Annar er andlegur leiðtogi svo til allrar bjóðarinnar. Hinn hefur lögverndaðan aðgang að huddu svo til allra landsmanna til að setja saman sjónvarpsdagskrá við hæfi. Nei, þetta er ekki frétt. í predikun sinni við- urkenndi biskup að hafa setið spenntur fýrir framan sjónvarpið að fýlgjast með handbolta- leiknum. Hann stóð ekki á öndinni af eftirvænt- lngu yfir þvf hvort myndi sigra, lífið eða dauðinn heldur KA eða Haukar. Um kvöldið sat hann síðan yfir Spaugstofúnni og bíómynd með skot- hardögum. Einhvers staðar stendur að ef hönd þín hneykslar þig þá höggðu hana af. Til að draga fram merkingu þessarar speki fýrir nútímamann- *nn mætti orða setninguna upp á nýtt: Ef sjón- Varpsdagskráin hneykslar þig þá slökktu á tækinu. PáH postuli segir einhvers staðar að menn skyldu reyna allt — en halda því sem gott er. í því felst *ð menn horfa á handbolta ef það gerir þeim 8°tt, en sleppa því ef leikurinn dregur athygli þeirra frá því sem er þeim verðmætara og mikil- V:Egara í lífinu. Þeir sem hafa áttað sig á að skvaldur og glarnur er ekki hið ljúfa líf heldur hótti frá lífinu eiga ekki að sækjast eftir skvaldri °8 glamri. Annars staðar er spurt: Ef saltið dofnar með hverju á þá að salta það? Ef kristnir menn láta glepjast af skvaldrinu hver verða þá örlög Guðs kristni hér i heimi? Og ef andlegur leiðtogi °kkar ver helgum degi í handbolta, gamanmál og hófahasar hvers er þá að vænta af okkur, sauðun- UtT> í hjörð hans? Ég ætla ekki að halda því fram að það sé Guði þóknanlegt að menn hengi haus í dymbil- vikunni frá föstudegi til sunnudags. Menn eiga frjálst val um það hvort þeir lúta höfði eða ganga hnarreistir. Enn síður ætla ég að fordæma hand- holtann, Spaugstofuna eða bíómyndina. Ég á ekki sjónvarp og get ekki haft skoðun á neinu af þessu. Jesús sjálfur var ekki fastheldinn á helgi- s*ði. Hann taldi meira máli skipta að lifa af ein- 11 rð frá degi til dags, í sátt við sjálfan sig og Guð, en að eltast við slíkar mannasetningar. Hann hraut gegn boðorðum Móse með opin augun. hfann rauf helgi musterisins. Og hann hæddi þá sern mikluðu sig af trúrækni sinni í musterunum en koni auga á látlausa tilbeiðslu í lífi hinna for- smáðu. Hann vissi að þeir gusa rnest sem grynnst v’aóa, að niest skröltir í tómurn vagni og að eng- 'nn verður feitur af fögrum orðum — svo vitnað Se ' páskaeggin sem landsmenn voru á brjóta á meðan biskup predikaði í Dómkirkjunni. Jesús V|SS1 að sá vegur sem hann bauð mönnum að ^■gja sér eftir kostaði fórnir og dró aldrei dul á bað. Sá sem vildi fýlgja honurn til lífsins gat ekki a sania tíma látið glepjast af skvaldri og glamri. hfann getur ekki bæði setið yfir handbolta en jafnframt undrast að eftirvæntingin eftir úrslitum 1 haráttu lífs og dauða — lík því þegar barn s'endur á öndinni — virðist ekki snerta við n°kkrum manni lengur. Og hann getur ekki ’ennt dagskrá RJkissjónvarpsins um að helgi aagsins fór framhjá honum. Hann sem trúir a^e'ns þegar eitthvað trúarlegt er á skjánum má 'lta að trú hans er ekki næg. Annars má enn fletta upp í Biblíunni til að v'ta hvernig við eigum að bregðast við dagskrá 'ýkjssjónvarpsins á laugardaginn var. Sá yðar sem ekki horfði kasti fýrsta steininum. Ef við hlýdd- um þessu þá yrði það til þess — eins og í sög- unni — að engum steinum verður kastað — og allra síst úr predikunarstólnum í Dómkirkjunni. Ég eyði þessum orðum á þetta litla atriði úr predikun biskupsins ekki aðeins sökum þess að þetta litla atriði var athyglisvert heldur líka vegna þess að annað í ræðunni hreyfði ekki við mér. Ég hafði vonast til að biskup fjallaði um ferð frelsar- ans niður til heljar og upprisu holdsins — þessa tvo þætti í kristnum fræðum sem helst standa í þeim sem leita Guðs í kirkjunni. Þetta eru svo þungmeltir bitar að kirkjufeðurnir voru margar aldir að sjóða úr þeim kenningu sem þeir treystu sér til að bera á borð fýrir fólk. En þrátt fýrir að kirkjugestir um allt land lýsi yfir trú sinni á helvíti og upprisu holdsins á hverjum sunnudegi árið um kring eru það ákaflega fáir sem leggja trúnað á þetta tvennt. Kenningar þjóðkirkjunnar um helvíti og upprisu holdsins ættu því að vera sú trú sem helst þarf að boða — og til þess hæfir enginn dagur betur en sjálfúr páskadagurinn. En þótt biskup ræddi ýmislegt um lífið og dauðann kom hvorki helvíti né upprisa holdsins þar við sögu. Og svo var helvíti fjarri honum að þegar hann tók dæmi af manninum í grískum sögum sem var dæmdur til að velta steini upp fjallshlíð til eilífðarnóns aðeins dl þess að sjá á eftir honum rúlla niður aftur — þá setti biskupinn hann upp á Ólympstind. Sem kunnugt er dvaldi Sísyfos í Hades, en sá staður svipar um margt til heljar kristinna manna. Og refsingu sína ávann hann sér fýrir að reyna með bellibrögðum að koma sér upp úr Hadesarheimum — nokkuð sem þjóð- kirkjan trúir að Jesú hafi tekist svo eftirminnilega að flóttaleið hans sé opin öllum sem vilja fýlgja honum. 2. apríl vesturuallagcita 5________________________ MIÐVIKUDAGURINN EFTIR PASKA I gær var 1. apríl en enginn Moggi. Það var þriðjudagurinn eftir páska. Á laugardaginn fór Mogginn í fjögurra daga páskafrí. Ég trúi að þeir Moggamenn hafi verið fegnir að losna við apríl- gabbið. Áundanförnum árum hefur hann hafist upp yfir svoleiðis barnaskap. En í stað þess að leggja þennan sið af hafa Moggamenn búið til aprílgöbb sem ekki er ætlað að gabba neinn. Þeir vinna frekar með formið en að þeir vilji gabba neinn. I morgun sá ég að biskupinn var mættur á síðu tvö í Mogga. Hann vill að dómstólarnir skeri úr um hvort fýndni Spaugstofumanna hafi sært trúaða. „Skiljanlega treysdr hann sér ekki til þess sjálfúr," hugsa ég minnugur predikunarinnar á sunnudaginn. Rök biskups fýrir þessari ósk eru svo sorgleg að mér liggur við að gráta. Hann ber fýrir sig fermingarbörnin. Hann segir afbrot Spaugstofú- manna alvarlegri fýrir það að þjóðkirkjan er að ferma unglinga þessa dagana og margir þeirra hafa sjálfsagt setið fýrir framan sjónvarpið á laug- ardaginn og horft á þáttinn ógurlega. Guð hjálpi kirkjunni. Ef unglingur er það óharðnaður að hann getur ekki horft á og metið og melt grín Spaug- stofúmanna þá á ekki að ferma hann. Ef það er synd af Spaugstofumönnum að bera brandara sína á borð fýrir ómótuð börn, hversu stærri er ekki synd þjóðkirkjunnar að láta þessa sömu ómótuðu unglinga fremja eið og sverja að gera Jesú Krist að leiðtoga lífs síns, börn sem eru óhæf til að taka nokkra sjálfstæða afstöðu eða ákvörð- un í lífinu. Guð hjálpi kirkjunni. Og Guð hjálpi biskupnum. 6. apríl Messias — FrilcirHkia________________________ FYRSTI SUNNUDAGUR EFTIR PÁSKA Við höfúm alltaf verið til. Áður en við komum á þetta tilverustig, til að gjöra það sem Drotdnn ætlast til af okkur, vorum við hjá Drottni í eilífð- inni. Og Drottinn hafði skipað kerúb sinn, ► Já, já...------------------------------------------------------------- en svaraðu mér þessu, Gunnar Örn Gunnarsson: 1. Af hverju stundar þú myndlist? „Einhver tjáningarþörf er til staðar, sem gefur lífsfyllingu og tilgang. Þörf sem gefur mér tækifæri til að tjá tilfinningu mína fyrir samtfman- um og minu andlega lífi hverju sinni.” 2. Hvað hefur aðallega mótað list þína? (bannað að vísa til listrænna áhrifavalda og íslenskrar náttúru) „Mannrækt og andleg uppbygging." 3. Hvernig hefur list þín mótað umhverfið? „Þegar skólabörn sveitarinnar þökkuðu mér innlitið á sýninguna með pví að syngja fyrir mig sumarsöng. Þá grunaði mig að ég hefði látið gott af mér leiða." 4. Hver er eftirminnilegasta stundin á ferlinum? „Að vera sendur sem fulltrúi pjóðar minnar á tvíæringinn í Feneyjum 1988." 5. Ef þú værir lokaður inni í herbergi í tíu ár og mættir mála það, hvaða lit myndir þú velja? „Ef ég ætti bara að mála herbergið veldi ég bláan lit, en ef ég ætti að mála í herberginu í tíu ár veldi ég svartan lit, það gæfi mér mestu möguleikana." 6. Nefndu fimm bækur/greinar sem opnuðu þér nýjan skilning á listum. „I upphafi ferils míns dáðist ég að tjástil (expressionisma). Annars leita ég ekki að nýjum skilningi á listum í bókum heldur í lífinu sjálfu. Þó hefur öll góð list auðvitað einhver markandi áhrif, annars væri maður lítill pátttakandi í samtímanum." r. Hvað einkennir góða myndlist? „Min reynsla er sú að það er mjög persónulegt hvað er álitið góð myndlist. Fyrir mig þarf hún helst að vekja hughrif, skírskota til mannlegrar reynslu og búa yfir einlægni. Ef hún er ný sakar ekki að hún gefi nýja sýn í tilveruna, en ef hún er gömul þá getur hún gefið innsýn í hugarheim fyrri tíma. Annars er blessunarlega ekki hægt að skýra alla hluti með orðum og síst af öllu upplifanir í listum." 8. Af hverju á það besta í íslenskri myndlist fullt erindi við umheiminn? „Hljómur mannlegrar reynslu hefur engin landamæri, i listum getur hún talaðán tungumáls." 9. Hvernig hefur vægi myndlistar aukist undanfarinn áratug? „Vægi myndmáls hefur stóraukist i samfélaginu á sama tíma og vægi mynlistar hefur minnkað. Ástæðunnar fyrir þessu held ég að sé að leita í breyttu samfélagi, breyttum áherslum, hröðum breytingum nútímans þar sem mér virðist myndlistinni einna helst ætlað að gegna hlutverki (einnota) tækifærislistar." to. Hver er höfuðstyrkleiki þinn? „veikleiki minn." tt. Tílgreindu þrjár ástæður fyrir sýningarhaldi þínu sem ekki liggja í augum uppi. ,,a) Hvort sem það liggur í augum uþþi eða ekki, þá hef ég vissa löngun til að sýna öðrum hvað ég er að gera, það er eitthvað bogið við það þegarflestar myndir manns fara upp í rekka, staflast þar og verða kannski aldrei sýndar. Ég vildi gjarnan finna annað óformlegra sýningarform en einkasýningar í sýningarsölum. b) I sýningarhaldi gerir maður óneitanlega úttekt á sjálfum sér, hvað maður er að gera og hvað maður er ekki að gera. c) Sýningarhald er oftast eina leiðin til tekjuöfiunar." t2. Skiptir almenningshylli þig máli? „Það er góð tilfinning að fá klapp á bakið öðru hverju, en allt er best í hófi, bæði lof og last.“ t3. Hvað er mest gefandi við það að vera myndlistarmaður? „Að sköpunin skuli vera samtengd því verkefni að vera manneskja. Listin bergmál lífsins." 14. Að hve miklu leyti lifir þú á listinni (og hvernig bitnar það á þínum nánustu)? „Fjárhagslega er varla til ótryggara starf á byggðu bóli. Eitt árið þénar maður, annað árið ekki neitt. Grunntekjurfjölskyldunnar koma frá eiginkonunni." 15. Ef þú fengir 70 milljónir fyrir að búa ekki til myndlist, tækir þú boðinu? „Nei." tG. A hvern hátt hefur myndlistin gert þig að heilsteyptari manneskju? „Ég hef verið svo lánsamur að fá drjúgan skerf af veikleika í mitt eðli. Myndlistin hefur orðið hluti af því mannræktarstarfi sem ég hef kosið að vinna á sjálfum mér." t7. Á hvern hátt hefur myndlistin treyst þjóðfélagsstöðu þína? „Ég sé ekki að þjóðfélagsstaða mín sé önnur en almennt gerist. Þó finnst mér að í uþphafi ferils míns sem myndlistarmaður (fyrir 30 árum) þyrfti ég jafnvel að sanna mig meir en aðrir, einmitt af því að ég var listamaður, þ. e. a. s. hvorki trúður né iðjuleysingi. * 18. Hvar sérðu sjálfan þig eftir 20 ár? „Svífandi um í andlegri sælu, sáttur við sjálfan mig, Cuð og menn." 19. Hvernig sérðu framtíð myndlistarinnar fyrir þér? „Ég er ekki sþámannlega vaxinn." 20. Hvernig viltu að þín verði minnst? „Sem kærleiksrikrar manneskju."
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Fjölnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fjölnir
https://timarit.is/publication/985

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.