Læknablaðið - 15.12.1948, Page 7

LÆKNABLAÐIÐ
GEFIÐ ÚT AF LÆKNAFÉLAGI IIEYKJAVÍKUR
Aðalritstjóri: ÓLAFUR GEIRSSON. Meðritstjórar: BJÖRN
SIGURÐSSON frá Veðramóti og JÓHANNES BJÖRNSSON.
33. árg. Reykjavík 1949 8.—10. tbl. '
Acidosis, alkalosis og
bikarboiiat-ákviirðuii.
Eftir Bjarna Konráðsson.
A síðari árum hafa orðið
miklar framfarir á sjúkdóms-
greiningu, vegna fullkomnari
rannsóknartækni og aukinnar
þekkingar i lífefnafræði og líf-
eðlisfræði. Tekizt hefir að
greina orsakir ýmissa sjúk-
dóma, fylgikvilla þeirra og ein-
kenni, og jafnframt að auka
möguleikana til þess að ráða
bót á þeim.
Við ýmsa sjúkdóma verða
efnaskiptatruflanir í vefjum
líkamans með röskun á efna-
samsetningu blóðs og lymfu, ný
efni myndast, önnur, sem fyrir
voru aukast eða minnka, og við
það skapast sjúklegt ástand.
Skilyrði fyrir jtrifum líkams-
frumanna er, að næringarþörf
þeirra sé fullnægt, og að líkam-
inn geti losnað við úrgangsefni,
er myndast við efnaskipti hans.
Til þess þarf að ríkja ákveðið
jafnvægi milli hinna ýmsu efna
í blóði og lymfu j). á. m. sýru-
basa jafnvægi, sem venjulega
itelzt innan tiltölulega þröngra
marka cða sem svarar til pH.
7,35—7,45 við 37° C.
Raskist þetta jafnvægi, svo
að j)H. komist niður fyrir 7 eða
upp fyrir 7,6 hætta frumurnar
lífsstarfi sínu.
Við acidosis lækkar pH.
blóðsins vegna sýruaukningar í
líkamanum, er stafar af auk-
inni sýrumyndun eða retention
á sýrum, sem veldur röskun á
pH.-temprandi efnum hlóðsins.
Acidosis má ákveða með því
að mæla pH. gildi hlóðplasmans.
Þó er auðveldara að koma við
mælingu á bikarbonati plasm-
ans, en við sýruaukningu verð-
ur hlutfallsleg lækkun á því.
Cr hverjum rúmsentimetra
af plasma myndast venjidega
með þessari aðferð 55 til 75 vol-
um % kolsýra, en við mikinn
blóðsúr fellur J)essi tala niður
í allt að 10 15 volum %. —