Læknablaðið - 01.12.1975, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
87
2. tafla
Augnsjúkdómar greindir af Guðmundi
Magnússyni héraðslækni í 9. læknishéraði
1892 og 1893.
3/8 1892-
31/12 1892 1893
Blepharoconjunctivitis
chronica 3
Conjunctivitis catarrhalis
chronica 6 20
Conjunctivitis phlycten.
(granularis) 2 2
Corpora al. corneae 4
Dacryocystitis acuta 1
Dacryocystitis chronica 1
Ectropion 2
Glaucoma inflammatorium 2
Glaucoma absolutum 1
Keratitis 7
Keratitis phlyctenularis 2
Keratitis ramificata 1
Myopia excessiva 2
Trichiasis 1
Ulcus corneae serpens 1 1
Augnsjúklingar 21 38
Heildartala sjúklinga 398 814
greinir hann þá augnsjúkdóma, sem um
getur í 2. töflu.
Guðmundur Hannesson mun hafa kynnt
sér augnsjúkdóma meira en gerist og geng-
'Uir um almenna lækna á námsárum sín-
ih&jj^to§piýloknu embættisprófi, en því
Kaupmannahafnarháskóla í
já:húa|S
ut- frái
læknin
(glerjak
kosti hefði'
lagsgalla og a
lingum að dæma hlýt-
Itt eitthvað af augn-
^o sem gleraugnakassa
jgnspegil. Að öðrum
•d getað greint sjón-
*il þarf til að geta
greint gláku og æðubólgu (chorioiditis).
Ekki skráir Guðm. Hannesson neinar
augnaðgerðir meðan hann situr á Sauðár-
króki, en þar hefst frægðarferill hans sem
almenns skurðlæknis.
Þar gerir hann t. d. sullskurði við frum-
stæð skilyrði. Árið 1894 skar hann sjö sinn-
um til sulls. f skýrslu sinni til landlæknis
segir hann (27/2/95):
„Jeg hef alltaf gjört laparotomi, og fæ
jeg ekki annað sjeð en sú aðferð skari langt
fram úr bruna og ástungu“.
Haustið 1895 heldur Guðmundur Hannes-
son til Hafnar á ný til þess að afla sér
meiri þekkingar. Leggur hann m. a. stund
á augnsjúkdóma hjá dr. Hansen-Grut pró-
fessor, eins og Björn Ólafsson augnlæknir
hafði gert á sínum tíma.1 3
Páll V. G. Kolka héraðslæknir hefur
sagt greinarhöfundi, að Guðmundur Hann-
esson hafi um tíma haft í hyggju að gerast,
augnlæknir, en horfið frá því ráði, þar eð
hann taldi atvinnumöguleika litla í þessari
grein læknisfræðinnar. Björn Ólafsson var
seztur að sem starfandi augnlæknir í
Reykjavík, er Guðmundur Hannesson lauk
námi. Var Björn þá eini læknirinn hér á
landi er eingöngu stundaði sérfræðistörf.
og það sem gerði honum það kleift, var
2000,00 króna árlegur styrkur frá Alþingi.4
Vilmundur Jónsson segir í riti sínu
Lækningar og saga, að Guðmundur Hann-
esson hafi kynnt sér nokkuð augnlækning-
ar í utanför sinni 1895-1896 „enda auglýsti
(hann) í flestum blöðum landsins þegar
eftir heimkomuna, að hann færi bæði með
handlækningar og augnlækningar og stóð
við hvort tveggja“.5
Vorið 1896 fær Guðmundur Hannesson
veitingu fyrir 11. læknishéraði og sezt að
á Akureyri. Hann tekur til starfa 15. mai
1896 og er héraðs- og sjúkrahúslæknir í
rúman áratug, eða fram yfir áramót 1907,
að hann fær héraðslæknisembættið í
Reykjavík og gerist jafnframt kennari við
læknaskólann.
Munu fáir eða engir héraðslæknar hafa
hlotið meiri frægð en Guðmundur Hannes-
son fyrir áræði, dugnað og fjölhæfni, eink-
um þó á sviði handlækninga. Var skýrslu-
gerð hans frábær og í skýrslum hans til
landlæknis um heilbrigði og læknisstarf
hans í Sauðárkróks- og Akureyrarhéruðum
er mikil saga um heilbrigðisástand og sjúk-
dóma á Norðurlandi um síðustu aldamót.
Enda þótt Guðmundur Hannesson hafi
læi-t nokkuð í augnlækningum, varð augn-
læknisstarfið aldrei stór þáttur í starfi
hans og stundaði hann þær lækningar ein-
göngu meðan hann var héraðslæknir á
Norðurlandi.