Læknablaðið - 01.12.1975, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ
97
þessari reglu. Conjunctivitis er algeng-
asti sjúkd. og með honum er opt sam-
fara ectropion evertation og epiphora.
Nú byrjar læknirinn á því að sondera
táragangana og sker síðan canaliculi
upp. Les auðvitað fyrst um það í bók
sinni um augnsjúkd. Jafnframt er
hugsað um, að lækna conj. Eptir nokk-
urn tíma fer hann að verða leikinn i
þessu. Nú kemur einhverntíma maður
með ulc. serpens og hypopyon. Sectio
Sæmish þarf að gjörast c: einfaldur
skurður gegnum cornea. Við þetta
finnur læknirinn hvernig er að skera
í gegnum cornea inn í camera anter.
og fær þá tilfinningu í fingurgómana.
Þegar honum finnst þetta lært, svo
vel sje, reynir hann næst einfalda
iridectomi á glaucom sjúkl. og fyrst
þegar hann þykist viss með þá operat.
ræðst hann í cataractoperation og mun
allt vel fara“.
Guðmundur Hannesson gerir miklar
kröfur til héraðslækna, að vísu mjög
óraunhæfar, en hann gerði miklar kröfur
til sjálfs sín, enda fann hann styrk sinn
aukast með hverri þolraun.
f anmn grein segir hann ennfremur:
,.Ég hef gjört hér ráð fyrir, að lækn-
ar gjöri ef til vill iridectomi og
cataract operation. Eg sé ekki að hjá
því verði koroizt. Glaucoma getur ekki
ætíð beðið eptir skipaferðum til augn-
læknis, cornora al. geta fezt í lens og
iriis og náðst burtu með extractio
lentis eða iridectomi. Þó nú operat.
misheppnist, þá er engu spillt, augað
er farið hvort sem er. Undir slíkum
kringumstæðum ber lækni að reyna
cataracta operatio eða iridectomi áður
en gripið er til enucleat“.
Peynslan hefur sýnt að þrátt fyrir þess-
ar brýningar gera héraðslæknar lítið annað
fyrir augnsjúklinga en meðhöndla augn-
angur og hvarmabólgu off augnaðgerðir eru
í mesta lagi fólgnar í að nema burt sjúk
augu O'g telst þó til algjörra undantekn-
insa að svo sé gert.2
Seffja má, að G. H. sé brautryðjandi
sjónverndarmála, þvx hann er fyrstur
manna að benda á háa blindutíðni hér á
landi og bendir á ráð til úrbóta.
í læknablaði sínu segist hann hafa orðið
þess var að augnsjúkdómar séu ýmsum
læknum fótakefli og viti þeir ekki hvað
gera eigi við slíka sjúklinga. Einfaldasta
ráðið segir hann að eiga einhverja góða
bók um augnsjúkdóma og lesa hana. Slíka
bók verði allir læknar að eiga. Til að gera
læknum þetta auðveldara skrifar Guð-
mundur Hannesson greinaflokk um augn-
kvilla í blað sitt til að benda á hvað al-
gengast sé og þýðingarmest. Minnist hann
á ýmislegt, sem reynzt hefur honum hag-
nýtt.
G. H. gerir sér ljóst hvað hægfara gláka
er hættulegur sjúkdómur og leggur mikið
upp úr því að fræða almenning um sjúk-
dóminn eins og eftirfarandi tilvitnun í
grein hans um gláku ber vitni:
„Fyrir mörgum árum hitti ég dansk-
an lækni, dr. med. Gad, sem fræddi
mig á nokkru, sem jeg ekki vissi fyrr,
þó skömm sje frá að segja, nefnilega
því, að á íslandi eru ca. tífalt fleiri
blindir en í flestum öðrum siðuðurn
löndum.
Honum þótti þetta, sem vonlegt var,
hin mesta óhæfa og var svo hughaldið
að vita um orsök þessa og lagfæra það,
ef unnt væri, að hann ráðgjörði að
ferðast hingað, bó farist hafi það fyrir.
Hann spurði mig um hvernig á þess-
um ósköpum stæði, en jeg var þá
ófróður um það, nú veit ég, að orsökin
er: glaucom, glaucom og aptur glau-
com. Að jafnaði fer tala blindra í
landi hverju eptir kultur þess og al-
þýðumenntun. Það þykir því svartur
blettur á þjóðum að tala þessi sje há.
Það mætti því búast við að ísl. læknar
hefðu skarpa þekkingu á þessum
bættulega kvilla og ljetu sjer annt um
að kveða hann niður að því leyti sem
í þeirra valdi stendur. Einn þýðingar-
mikill hlutur í þá átt er að útbreiða
hjá alþýðu þekkingu á sjúkd. svo ekki
komi fjöldi manna í ótíma til iæknis
eins og annars vill vera.
Því miður getum vjer ísl. læknar
tæplega hrósað oss af því, að vjer
höfum gjört skyldu vora hvað þetta
atriði snertir. Flestir munu jafn ófróð-
ir og jeg var um hina miklu blindu
hjer á landi og orsök hennar, munu
fæstir svo mikið sem þekkja byrjandi