Læknablaðið - 15.09.1994, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
297
Tafla V. Stakir áhœttuþœttir (univariate). Reykvíkingar 80
ára og eldri utan sjúkrahúsa 1982. Samband áhœttuþátta við
dánartíðni fram til ársloka 1988 (raðað eftir hœkkandi p-
gildum).
Breytistærð Meðaltal (%) Formerki sambands p-gildi
Aldur (ár) 87,4 + 0,001
Sökk (mm/klst) 17,1 + 0,003
Kólesteról (mg%) 234,7 - 0,01
Kyn (kona vs. karl) (65,1) - 0,08
Reykti áður (16,0) + 0,15
Þyngd (kg) 63,6 - 0,25
Hæð (cm) 160,4 + 0,28
Þríglýseríð (mg/dl) 120,0 BÞ — efri mörk + 0,35
(mm Hg) 167,1 + 0,52
Reykir nú (7,5) - 0,67
Tafla VI. Samverkandiþœttir („multivariate“). Reykvíkingar
80 ára og eldri utan sjúkrahúsa 1982. Samband áhœttuþátta
við dánartíðni til ársloka 1988 (aðhvarfsgreining Cox).
Breytistærð á einingu p - gildi Hlutfallsáhætta (á einingu) (relative risk)
Kólesteról (mg/dl) < 0,01 0,992
Aldur (ár) < 0,01 1,07
Þríglýseríð (mg/dl) < 0,01 1,005
N=106
Tafla VII. Meðalgildi kólesteróls í aldurshópum. Reykvík-
ingar 80 ára og eldri utan sjúkrahúsa 1982
Aldurshópur Fjöldi Kólesteról (mg/ml) Staðalfrávik (SD)
80-84 36 260,5 65,0
85-89 31 235,6 47,0
90-94 33 212,7 40,8
95-99 6 195,7 19,8
Tafla VIII. Meðalgildi kólesteróls og dánartíðni fyrr og síðar.
Reykvíkingar 80 ára og eldri utan sjúkrahúsa 1982.
Ástand Tímabil Fjöldi fólks Meðalgildi kólesteróls mg/dl SD
Létust 1982-88 71 227,2 53,1
Á lífi Des. 1988 35 248,8 56,9
p= 0,04
Látnir 1982-85 47 212,5 44,5
Látnir 1986-88 24 257,5 55,3
p < 0,001
Tafla IX. Dánarorsök samkvœmt dánarvottorðum hjá fólki
með kólesterólgildi < 160 rng/dl
Kyn Aldur Dánarár Dánarorsök
Ko 91 1982 Kransaeðastifla
Ka 84 1983 Lungnabólga
Ka 85 1983 Lungnabólga
Ko 90 1983 Kransæðasjúkdómur
Ko 90 1983 Kransæðastífla
Ko 92 1984 Þarmastífla
Ka 88 1985 Heilablóðfall
Ko 88 1989 Lungnabólga
Ka 98 1989 Lungnabólga
Ko 87 1990 Fótardrep
Ka 93 1992 Magakrabbamein
miðaldra karla á íslandi hafa kólesterólgildi
mælst há borið saman við sambærilegar þýðis-
rannsóknir á Vesturlöndum (6). Nokkrar er-
lendar rannsóknir sem ná til áttræðs fólks hafa
staðfest að fólk í hópi efsta fjórðungs í kólest-
erólgildum hefur um 50% aukna áhættu á
kransæðaáfalli miðað við hina (7). Hins vegar
hefur ekkert samband fundist á milli kólester-
óls í sermi og heilaáfalls. Hugsanleg skýring er
sú að kransæðasjúkdómurinn birtist mun fyrr
en heilaæðasjúkdómurinn.
Lítið er vitað um vægi kólesteróls sem
áhættuþáttar fyrir enn eldra fólk. Nýleg rann-
sókn meðal vistmanna á hjúkrunarheimili í
Frakklandi benti til að hærri gildi kólesteróls
yki lífslíkur (8). Önnur langtímarannsókn frá
New York sýndi samband á milli lágra kólest-
erólgilda og tilkomu ristilkrabbameins nokkr-
um árum seinna (9). Þetta samband kom ekki
fram í okkar rannsókn þar sem aðeins einn
karl, sem mældist með lágt kólesterólgildi, lést
úr krabbameini og það tíu árum eftir að mæl-
ingin var gerð.
A Islandi eru ævilíkur við fæðingu meðal
þess sem best gerist í heiminum í dag, eða um
80 ár fyrir konur og 75 ár fyrir karla (10). Ný lyf
til lækkunar kólesteróls hafa komið fram á
undanförnum árum en notkun þeirra til að
draga úr kransæðadauða, einkum meðal aldr-
aðs fólks, er umdeild (11).
Á ýmsan hátt eru almennar niðurstöður
okkar rannsóknar sambærilegar við erlendar
rannsóknir hvað varðar mismunandi fjölda
karla og kvenna í elstu aldurshópunum, vax-
andi fjöldi sjúkdómsgreininga með hækkandi
aldri og mismunandi tíðni ýmissa sjúkdóma
meðal kynjanna. Þegar áhættuþættir með tilliti
til dauða eru reiknaðir út fást óvæntar niður-
stöður.