Læknablaðið - 15.05.1995, Blaðsíða 19

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
393
Glútenóþol í görn á íslandi —
faraldsfræði, sjúkdómsmynd
og greining
Jón Sigmundsson1,41, Hallgrímur Guðjónsson1', Jóhannes BjörnssonZ),
Nicholas J. Cariglia3’, Gestur Pálsson* * 4)
Sigmundsson J, Guðjónsson H, Björnsson J, Ca-
riglia NJ, Pálsson G
A nationwidc cpidemiological study on celiac discase
— the Icclandic picture.
Læknablaðið 1995; 81: 393-400
We undertook an epidemiological study of celiac
disease (CD) in Iceland for the period 1962-1991.
Twenty-eight patients, two of whom were children
met the criteria for inclusion. The median age at
diagnosis was 34 years, and the femalermale ratio
was 3:1. The majority of patients, 24 (86%), were
diagnosed during the last of three decades studied.
The annual incidence rate during the most recent
10-year period was 1:100,000. The point prevalence
at the end of 1991 was 1:9,600. The incidence for
children was 0.016:1000. The patients' geographical
distribution within Iceland was uneven, with an un-
expected preponderance of patients living in the
country’s north-eastern region. These apparent dif-
ferences in topographical distribution may represent
thoroughness in identification of patients rather
than actual regional differences in frequency of the
disease. The clinical features of CD are similar to
those previously reported. Retrospectively ana-
Iysed, the mean diagnostic delay was 16 years. The
utility rate of small bowel biopsies in patients sus-
pected of CD was low, 0.028 in adults and 0.013 in
children.
Frá 'lyflækningadeild Landspltalans, 2,Rannsóknastofu Há-
skóla íslands í meinafræði, 3,lyflækningadeild FSA og
4,Barnaspítala Hringsins, Landspítala. Fyrirspurnir og bréfa-
skipti: Hallgrímur Guðjónsson, lyflækningadeild Landspítal-
ans, 101 Reykjavík.
Lykilorð: Glútenóþol í görn, faraldsfræði, sjúkdóms-
mynd, greining.
Conclusion: Celiac disease is far less prevalent in
Iceland, especially among children, than elsewhere
in north-westem Europe. The incidence of CD has,
however, risen markedly in recent years.
Kcywords: Celiac sprue, epidemiology, diagnosis.
Ágrip
Glúten er efni sem fínnst í ýmsum kornteg-
undum og getur valdið bólgu í mjógimi, sem
stuðlar að vanfrásogi næringarefna. Gerð var
faraldsfræðileg rannsókn á glúten-garnameini
fyrir 30 ára tímabil, 1962-1991. Tuttugu og átta
sjúklingar, þar af tvö böm, uppfylltu inntöku-
skilyrði. Kynjahlutfall var konur/karlar 3:1,
miðgildi aldurs var 34 ár. Enginn sjúklingur
greindist fyrsta áratug rannsóknartímabilsins,
en langflestir þann síðasta eða 24 (86%). Ný-
gengi 1982-1991 var 1:100.000 og algengi í árs-
lok 1991 var 1:9600. Tíðni meðal barna var
mjög lág eða 0,016:1000 lifandi fædd börn. Al-
gengustu einkenni sjúklinga voru þyngdartap,
slappleiki og slen, niðurgangur og blóðleysi.
Greiningartöf var að meðaltali 16 ár.
Algengi sjúkdómsins er hæst á Norðurlandi
eystra. Nytjahlutfall mjógirnissýnatöku með
tilliti til þessa sjúkdóms var 0,028 hjá fullorðn-
um og 0,013 hjá börnum.
Við ályktum að: 1) Glúten-garnamein virðist
vera fátíður sjúkdómur hér á landi og er al-
gengi lægra en í nágrannalöndunum, 2) tíðni
sjúkdómsins fer þó verulega vaxandi, 3) sjúk-
dómurinn er mjög sjaldgæfur meðal íslenskra
barna, 4) dreifing sjúkdómsins eftir landshlut-
um virðist mismunandi, 5) greining dregst
óhóflega, 6) nytjahlutfall mjógirnissýnatöku