Læknablaðið - 15.05.1995, Blaðsíða 62

432
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
tilliti til áhrifa á brotatíðni frem-
ur en aukningar á beinþéttni
eingöngu. Á slíkar rannsóknir
hefur skort, enda eru þær að
mörgu leyti erfiðar í fram-
kvæmd. Nauðsynlegt er að
benda á þetta vegna þess að sum
þeirra lyfja sem notuð eru við
beinþynningu á brotastigi styðj-
ast við tiltölulega veikar rann-
sóknir á áhrifum á beinþéttni
um takmarkaðan tíma.
Almenn atriði
1. Hreyfing, líkamsrcekt: Saman-
ber kafla um forvarnir. Vitað er
að líkamsrækt hefur umtalsverð
bætandi áhrif á beinþéttni í
öldruðum einstaklingum, (til
dæmis leikfimi, göngur, sund í
hálfa klukkustund þrisvar til
fjórum sinnum í viku). Sú styrk-
ing sem verður dregur jafnframt
úr líkum á dettni.
2. Matarœði: Hér er einkum
nauðsynlegt að tryggja næga
neyslu kalks og D-vítamíns.
Sýnt hefur verið fram á, að
draga má úr frekara beintapi
með kalkneyslu sem nemur
1200-1500 mg á sólarhring. Þá
er nauðsynlegt að fá nægilegt D-
vítamín úr fæðu á þessum norð-
lægu breiddargráðum þar sem
sólar nýtur lítt langtímum sam-
an (tafla II).
3. Forvarnir gegn slysum: Mjög
mikilvægt er að beita forvarnar-
starfi til þess að forðast byltur,
samanber kafla um fyrirbyggj-
andi meðferð.
Lyfjameðferð
a. Kvenhormón: Þótt kven-
hormónagjöf sé áhrifaríkari því
fyrr eftir tíðahvörf sem hún
hefst hefur komið í ljós að hægt
er að viðhalda og jafnvel auka
lítillega við beinstyrk þótt hún
hefjist mun síðar, allt að sjö-
tugu. Af ýmsum ástæðum reyn-
ist þó oft erfitt að hefja hor-
mónagjöf svo seint.
h. Önnur lyf: Hér má nefna bis-
fosfonöt og kalcitonín sem
hamla gegn niðurbroti beina.
Þessi lyf eru dýr og vandmeðfar-
in og ekki hægt að mæla með
almennri notkun þeirra. Rann-
sóknir sem nú eru í gangi munu
þó væntanlega varpa ljósi á
notagildi þeirra innan fárra ára.
Flúor örvar beinmyndun en því
miður virðast gæði beinsins ekki
nægjanleg og því ekki hægt að
mæla með þessari meðferð.
Vefaukandi (anabólískir) sterar
auka lítillega við beinþéttni og
mætti hugleiða notkun þeirra
hjá öldruðum konum með til
dæmis mikla beinþynningu í
hrygg. Ohjákvæmileg karl-
hormónaáhrif koma fram við
langtímanotkun og sömuleiðis
óæskileg áhrif á blóðfitu.
Fræösla um
beinþynningu
Mjög mikilvægt er að halda
áfram fræðslu um beinþynningu
meðal almennings, einkum með
það í huga að hafa áhrif til góðs
á þær lífsvenjur er móta einkum
heilbrigði beina. Læknar og
annað heilbrigðisstarfsfólk
gegna hér lykilhlutverki. Þá er
hlutur fjölmiðla mikilvægur,
meðal annars tímarita er helga
sig lífsháttum og heilsuvernd.
Rannsóknir
Nauðsynlegt er að halda
áfram íslenskum rannsóknum á
beinþynningu, ekki síst faralds-
fræðilegum. Island er á margan
hátt kjörið til slíkra rannsókna
og gætu niðurstöðurnar í besta
falli haft víðtækt alþjóðlegt
gildi.
DEMETER -
alþjóðlega
ráðstefmiskráin liggur
núframmi hjá
Lœknablaðinu.
Ráðstefnum er raðað
upp í réttri tímaröð,
en einnig eftir
sérgreinum.