Læknablaðið - 15.05.1995, Blaðsíða 48

418
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
2.
Blóðsýkingar og heilahimnubólga
hjá nýburum á Islandi — átján
ára yfírlit —
Gestur Pálsson'1 , Atli Dagbjartsson1' , Kristín E.
Jónsdóttir', Hörður Bergsteinsson'1, Geir Friðgeirs-
son3', Gunnar Biering"
Frá "Barnaspítala Hringsins, 21sýkiafrœðideild
Landspítalans, 3>barnadeild Fjórðungssjúkrahússins
á Akureyri
Sjúkraskýrslur allra nýfæddra barna á íslandi með
greininguna blóðsýking og/eða heilahimnubólga af
völdum sýkla eða sveppa á árunum 1976-1993 voru
yfirfarnar. Aflað var upplýsinga meðal annars um
tfðni og tegund sýkinga, sjúkdómsgang og dánar-
tíðni.
Af þeim 78.970 börnum, sem fæddust á íslandi á
þessu tímabili, höfðu 150 sannanlega sýkingu í blóði
og /eða mænuvökva, sem gefur tíðnina 1,9 fyrir hver
1000 lifandi fædd börn. Kynhlutfall drengja/stúlkna
reyndist 1,8. Dánartíðni var 18% (27 af 150). Al-
gengustu bakteríur voru: Coagulase-negative stap-
hylococci 33 tilfelli (22%), beta-hemol. streptococci
gr. B 29 (19%), Staph. aureus 23 (15%) og E. coli 21
tilfelli (14%). Listeria monocytogenes ræktaðist frá
sex börnum (4%). Tíðni beta-hemol. streptococci
gr. B. reyndist 31% af öllum tilfellum á síðasta sex
ára tímabili.
Tuttugu og þrjú börn (15%) greindust með heila-
himnubólgu, af þeim höfðu 19 einnig jákvæða blóð-
ræktun. Dánartíðni var 26% (6 af 23). Algengasti
orsakavaldur var beta-hemol. streptococci gr. B, í
átta tilvikum.
Niðurstöður: Tíðni alvarlegra sýkinga hjá nýbur-
um á Islandi er lág miðað við tíðnina í öðrum lönd-
um. Tíðni sýkinga af völdum beta-hemol. strept-
ococci gr. B fer vaxandi. Dánartíðni virðist lág.
3.
Tíðni ofnæmissjúkdóma hjá
börnum á Islandi
Björn Árdal
Greint var frá nokkrum niðurstöðum úr rannsókn
sem hefur verið gerð síðan 1987 á börnum fæddum
það ár. Nokkuð af þessu efni hefur áður verið birt í
tímaritum, í Journal of Pediatrics í júlí 1992 og Pedi-
atric Allergy and Immunology í febrúar 1994.
Skýrt var frá því hvernig rannsóknin var gerð með
spurningalista, ofnæmisprófum og blóðrannsókn-
um.
Exema var metið eftir útliti, útbreiðslu og hversu
langvarandi einkenni höfðu verið.
Astmi var greindur sem mögulegur ef einkenni
um astma höfðu verið tvívegis, en greiningin áreið-
anleg ef einkenni höfðu verið þrisvar eða oftar.
Öllum vafatilfellum var sleppt og húðpróf voru
ekki notuð ein sér til að greina ofnæmissjúkdóma.
Sjúklingum var gefið stig eftir hversu alvarleg ein-
kenni höfðu verið og var skipt niður í vægt, meðal-
slæmt og slæmt ofnæmi eftir stigafjölda.
Niðurstöður voru þær meðal annars að af 179 eins
og hálfs árs börnum voru 66 eða 37% með afdráttar-
laust ofnæmi, fimm með mögulgt ofnæmi, samtals
39%. Með miðlungsslæmt ofnæmi voru 42 börn,
slæmt ofnæmi 24 börn og ekkert ofnæmi 113 börn.
Börnunum var skipt í þrjá flokka eftir IgA í ser-
um. Fyrsti flokkur lægstu 25%, annar flokkur meðal
50%, og þriðji flokkur hæstu 25%. Vert er að geta
þess að þetta voru IgA mælingar innan eðlilegra
marka.
Það kom fram mjög marktækur munur á tíðni
ofnæmis þegar borin voru saman börnin með lágt
IgA og hinir hóparnir. Tíðnin var miklu meiri á
ofnæmissjúkdómum þegar um lágt serum IgA var að
ræða. Einnig var tíðnin áberandi mest þegar um lágt
IgA og hátt IgE serum var að ræða.
Pá skal þess getið að fjölskyldusaga reyndist vera
mjög marktæk til að spá um tíðni ofnæmis hjá börn-
um.
Astmi er algengari hjá börnum þar sem reykt er á
heimilinu en þar sem ekki er reykt. Tíðni astma hjá
eins og hálfs árs börnum reyndist vera um 14% en
16% hjá þriggja og hálfs til fjögurra ára bömum.
Tíðni exems var 26% við eins og hálfs árs aldurinn
en 27% við þriggja og hálfs til fjögurra ára aldurinn.
4.
OSIRIS rannsóknin — þátttaka
Islands
Atli Dagbjartsson
Þótt vitað væri að surfactant gjöf væri mjög árang-
ursrík meðferð á hyalínhimnu sjúkdómi (HMD)
nýbura, var álitamál hvernig haga bæri skömmtun-
um lyfsins. A árunum 1990-91 var gerð alþjóðleg
fjölstofnana rannsókn á 6774 nýburum, þar af 30 frá
íslandi, til að meta hvenær og hversu oft gefa bæri
Exosurf, syntetískan surfactant, til að ná bestum
árangri meðferðarinnar. Útkoma 6757 (99,7%)
barna skilaði sér í uppgjöri þremur mánuðum eftir
fæðingu.
Hópi 2690 barna sem við fæðingu töldust í áhættu-
hópi fyrir HMD, var af handahófi skipt í tvo hópa
(96%), þar sem annar fékk fyrsta skammtinn
snemma eða innan tveggja klukkustunda og hinn
(73%) fékk fyrsta skammtinn eftir að sjúkdómsein-
kenni komu fram. Hætta á dauða eða auka súrefnis-
þörf á áætluðum fæðingardegi var 16% minni hjá
snemmskammta hópnum, og hætta á loftbrjósti var
32% minni hjá þeim hópi.