Læknablaðið - 15.05.1995, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
395
Vear
Fig 1. Patients with celiac disease in Iceland, 1969-1991.
Table III. Incidence of celiac disease in Iceland.
Years Mean population of lceland No of cases diagnosed per year Mean number of cases diagnosed Mean incidence per 100.000/inhabitants/year
1962-1971 195,732 0 0 0
1972-1981 220,525 4 0.4 0.2
1982-1991 245,647 24 2.4 1.0
fræðingur (JB) endurskoðaði með smásjár-
rannsókn sýni allra sjúklinga sem gengust und-
ir smágirnissýnatöku og sem upphaflega höfðu
smásjárgreinst með totuvisnun af einhverju
tagi, enn fremur smásjársýni sjúklinga sem
sterkur grunur lék á að hefðu sjúkdóminn,
jafnvel þótt ekki hefðu greinst smágirnisaf-
brigði við upphafsrannsókn.
Nýgengi og algengi var reiknað út. Þá var
litið sérstaklega á algengi meðal barna. Kann-
aður var aldur við greiningu, greiningartöf,
sjúkdómseinkenni, ættarsaga, búseta og svör-
un við meðferð. Athugað var sérstaklega hve
margir sjúklinganna hefðu fengið hringblöðru-
bólgu (dermatitis herpetiformis) og illkynja
æxli.
Nytjahlutfall (utility rate) mjógirnissýna-
töku hjá börnum og fullorðnum var kannað,
það er hvert væri hlutfall jákvæðra sýna miðað
við þann fjölda sem tekinn var frá mjógirni til
að leita að sjúkdómnum. Til þess að finna út
heildarfjölda vefjasýnanna var leitað í tölvu
Rannsóknastofu Háskólans í meinafræði og
þannig dregnar fram og skoðaðar allar beiðnir
um slíkar mjógirnisrannsóknir á tímabilinu
1984 til 1991. Nytjahlutfall var kannað á sama
hátt fyrir Norðurland eystra með því að fara í
gegnum allar beiðnir um mjógirnisrannsóknir
frá Rannsóknastofu í meinafræði við FSA. Á
Barnaspítala Hringsins var auk þess talið hve
mörg mjógirnissýni hefðu verið tekin aftur til
ársins 1978 til að leita að sjúkdómnum, en þau
höfðu verið skráð jafnóðum og þau voru tekin.
Niðurstöður
Alls voru smásjárskoðuð 88 sýni frá 40 sjúk-
lingum. Fyrri greiningu um totuvisnun var
hafnað hjá 11. Hinir 29, með totuvisnun, upp-
fylltu allir nema einn önnur inntökuskilyrði.
Þannig fundust 28 sjúklingar með glútenóþol í
görn, þar af tvö börn. Að auki fannst einn
fullorðinn sjúklingur sem ekki var íslenskur og
er ekki talinn með í rannsókninni nema við
útreikning á nytjahlutfalli. Af sjúklingunum 28
reyndust 13 hafa algjöra totuvisnun og 15 hluta-
visnun.
Enginn sjúklingur fannst á árunum 1962-
1971, á tímabilinu 1972-1981 fundust fjórir, en á
síðasta áratugnum 1982-1991 fundust 24 (86%)
(mynd 1).
Nýgengi á síðasta 10 ára tímabilinu var að
meðaltali 1:100.000 íbúa á ári, en var að meðal-
tali 0,2:100.000 íbúa á ári á áratugnum þar á
undan (tafla III).