Læknablaðið - 15.05.1995, Blaðsíða 50

420
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
öllum sjúklingunum. Það greindust 87 börn með
ASD, 61 stúlka og 26 drengir, kynhlutfall 2,4:1.
Fjöldi greindra sjúklinga fór vaxandi allt tímabilið:
Fjögur börn 1984-85,12 börn 1986-87,19 börn 1988-
89, 22 börn 1990-91 og 30 börn 1992-93. Þegar ana-
tómísk gerð opanna var athuguð voru 79 (91%) með
ASD secundum, þrjú (4,5%) voru með ASD prim-
um og þrjú (4,5%) með Sinus venosus ASD.
Þau einkenni sem leiða til greiningar eru oftast
hjartaóhljóð með (22%) eða án (62%) annarra ein-
kenna. Hins vegar voru 16% barnanna ekki með
hjartaóhljóð. Af þessum 87 börnum reyndust 26
(33%) hafa aðra meðfædda fæðingargalla. Dovvn
syndrome átta börn (9%), aðrir litningagallar þrjú
börn (3,5%), aðrir gallar 15 börn (17%) og krónískir
langvinnir sjúkdómar 10 börn (11%). Þá voru 29
(34%) börn með tengdan hjartasjúkdóm þótt ASD
væri aðalgallinn. Fjögur börn (5%) létust en dánar-
orsakir voru í öllum tilvikum aðrar en ASD og hafði
ekkert barnanna sem lést gengist undir hjartaað-
gerð.
Af 87 sjúklingum hafa eða munu 34 (39%) börn
gangast undir aðgerð þar sem opinu var lokað en hjá
29 (33%) hefur opið lokast, en minnkað verulega
hjá 12 (14%) börnum þannig að ekki er þörf á að-
gerð. Ekkert barnanna lést vegna aðgerðar og einn
sjúklingur fékk fylgikvilla.
Við ályktum að ASD sé algengari sjúkdómur á
barnsaldri en fram að þessu hefur verið talið og
tengd vandamál oft margvísleg. Það torveldar grein-
ingu að einkenni eru oft óljós og óhljóð sem fylgir oft
sakleysislegt. Það er auðvelt og öruggt að lagfæra
gallann og leysast oft veruleg vandamál við þá að-
gerð.
8.
Islensk börn með sykursýki 1980-
1994: Einkenni og
sjúkdómsástand við greiningu
Árni V. Þórsson, Elísabet Konráðsdóttir, Kristin E.
Guðjónsdóttir
Göngudeild sykursjúkra barna og unglinga, barna-
deild Landakotsspítala
ísland er nú þátttakandi í stórri faraldsfræðilegri
rannsókn margra Evrópulanda en rannsóknin nefn-
ist EURODIAB ACE. Hluti þessarar rannóknar er
könnun á sjúkdómsástandi við greiningu eða upphaf
sjúkdómsins.
Áður hafa birst niðurstöður frá sjúklingum sem
greindust á fimm ára tímabili 1989-1993 (Lækna-
blaðið Fylgirit 1994).
Hér eru birtar niðurstöður uppgjörs á 86/110 sjúk-
linga sem greindust eftir 1980. Niðurstöður verða
bornar saman við fyrstu niðurstöður frá 21 Evrópu-
landi sem nýlega hafa verið birtar (Eur).
Á tæplega 15 ára tímibili frá 01.01.1980 til
19.11.1994 greindust alls 110 börn innan 15 ára aldurs
með sykursýki á Islandi. Kynskipting var jöfn, 55
drengir og 55 stúlkur. Við greiningu voru í aldurs-
hópi 0-4 ára 10,5%, 5-9 ára 28,2% og 10-14 ára
60,9%. Polyuria og þorsti fannst hjá 93% sjúklinga.
Þyngdartap 76,7%, þreyta eða slen 60,5%, kvið-
verkir 20,1%, ýmis önnur einkenni 54,7%, þar af
enuresis 19,4%. Fyrsta einkenni var polyuria í
80,2%. Meðaltímalengd einkenna við greiningu var
3,4 vikur (SD 2,29).
Acidosis (pH blóðs <7,2) fannst í 12,8% tilfella
við greiningu sjúkdómsins (Eur. 19%). Öll þessi
börn nema eitt voru eldri en fimm ára. Meðvitund-
arskerðing var til staðar hjá átta börnum (9,3%)
(Eur 17%). Ekkert barnanna var meðvitundarlaust
við komu. Upphafsmeðferð var án fylgikvilla í öllum
tilfellum og ekkert dauðsfall var skráð. í 88,9%
tilfella var meðferð hafin innan sólarhrings frá því
fyrst var leitað læknis með barnið og í 95,1% tilfella
innan þriggja sólarhringa.
Islensk börn greinast með sykursýki tiltölulega
fljótt eftir að sjúkdómurinn kemur fram og insulín
meðferð er í langflestum tilfellum hafin strax. Alvar-
leg „diabetes ketoacidosis" er sjaldgæft fyrirbæri á
Islandi.
Séu niðurstöður bornar saman við erlendar rann-
sóknir er ljóst að á Islandi er sjaldgæft að sykursjúk
börn séu orðin alvarlega veik þegar sjúkdómurinn
greinist. Aðdragandi meðferðar er að meðaltali mun
styttri en í flestum löndum Evrópu.
9.
Bólusetning ungbarna með
próteintengdri pneumókokka-
fjölsykru af hjúpgerð 6B (Pn6B-
TT)
Gestur Viðarsson1', Sigurveig Þ. Sigurðardóttir11,
Þórólfur Guðnason21, Sveinn Kjartansson31, Karl G.
Kristinsson4', Steinn Jónssons>, Helgi Valdimars-
son'1, Rachel Schneerson61, Ingileif Jónsdóttir11
"Rannsóknastofa í ónœmisfrœði, 2>barnadeild
Landspítalans, 3>Heilsugœslan í Reykjavik, 4>sýkla-
frœðideild Landspítalans, 5>Borgarspítalinn, 6>Nat-
ional Institute of Child Health, Bethesda, USA
Pneumókokkar eru enn algeng orsök heilahimnu-
bólgu, blóðsýkinga, skútabólgu, lungnabólgu og
eyrnabólgu þrátt fyrir að fjölsykrubóluefni gegn
þeim hafi verið til í um það bil 18 ár. Varnir líkamans
gegn pneumókokkum byggja á tilvist sértækra mót-
efna og komplementa sem auðvelda át og dráp
þeirra af völdum átfrumna. Börn yngri en tveggja
ára mynda ekki mótefni gegn fjölsykrum, hvort sem
er eftir náttúrulegar sýkingar eða eftir bólusetningu
með fjölsykrubóluefnum. Sýnt hefur verið fram á að