Læknablaðið - 15.09.1997, Page 6

550
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83: 550-3
Ritstjórnargrein
Framhaldsnám lækna á íslandi
- hvert stefnir?
Meginhlutverk heilbrigðisþjónustu er að
sinna sjúkum, koma í veg fyrir sjúkdóma, efla
heilsufar og auka vellíðan. Hlutverk heilbrigð-
iskerfisins, einkum stærri sjúkrahúsa og heilsu-
gæslustöðva, er þó víðtækara og er í megin-
atriðum þríþætt: þjónusta við almenning,
kennsla og menntun heilbrigðisstétta og vís-
inda- og þróunarstarfsemi.
Eðlileg og hagkvæm þróun heilbrigðisþjón-
ustunnar er mjög undir ofangreindum þáttum
komin. Gæði sjúkrastofnana er alls staðar í
heiminum mjög nátengd áherslu þeirra á
kennslu- og vísindastörf. Þau sjúkrahús í ná-
grannalöndum okkar sem bestum árangri ná
leggja öll þunga áherslu á þessi atriði, enda eru
þau lykillinn að því að fá áhugasamt og hæfi-
leikaríkt fólk til starfa.
Flestir íslenskir læknar hafa til þessa stundað
framhaldsnám erlendis við góðar stofnanir,
þar sem rík áhersla er lögð á tengingu þjónustu
við vísindastarfsemi. Þeir hafa því getað flutt
nýja, hagnýta og fræðilega þekkingu fljótt til
landsins að framhaldsnámi loknu. Oft halda
þeir ennfremur tengslum við hinar erlendu
stofnanir eftir að þeir hefja störf hérlendis,
leita þar fanga um samstarf og endurmenntun
og veita yngri læknunt brautargengi þangað.
Fræðilegar áherslur eru oft mismunandi á hin-
um ýmsu stöðum og sumir telja að þetta víð-
tæka og fjölbreytilega alþjóðlega framhalds-
nám íslenskra lækna og þau tengsl sem af því
hljótast séu einn helsti styrkur íslensks heil-
brigðiskerfis.
Mest hafa unglæknar sótt til Norðurlanda,
einkum Svíþjóðar, og Bandaríkjanna, í minna
mæli til Bretlands og Kanada en sókn til Hol-
lands hefur færst í aukana. Undanfarin ár hef-
ur þó þrengst um hag íslenskra lækna að þessu
leyti og er orðið erfiðara en áður að fá námsvist
erlendis. Til dæmis er mjög erfitt að fá náms-
vist í Svíþjóð og nær útilokað í Kanada, þó enn
sé nægilegt og jafnvel verulegt framboð á stöð-
um í Noregi.
í síðasta hefti Læknablaðsins skýra tveir ís-
lenskir læknar í framhaldsnámi í Bandaríkjun-
um, þeir Davíð O. Arnar og Ólafur Baldurs-
son, frá því að nokkrar blikur séu þar á lofti
varðandi námsvist erlendra lækna. Þar kemur
fram að samstarfsnefnd á vegum sex lækna-
samtaka í Bandaríkjunum hefur lagt til við
þingið að námsstöðum á fyrsta ári verði fækk-
að um 8.000 og að Medicare, opinbert trygg-
ingafélag öryrkja og aldraðra, greiði sjúkra-
húsum ekki lengur fyrir menntun erlendra
lækna. Ef af verður er líklegt að þrengja muni
að möguleikum íslenskra lækna til náms þar.
Því er nokkur hætta á að mun örðugra verði
um námsvist íslenskra lækna austan hafs og
vestan á næstu árum en áður. Eðlilega kalla
þeir Davíð og Ólafur eftir viðbrögðum okkar
sem heima sitjum við þessum fregnum.
Ástandið um þessar mundir
Hérlendis eru nú faglegar forsendur fyrir
framhaldsnámi, að minnsta kosti að hluta, í
stærstu greinum læknisfræðinnar, til dæmis
skurðlækningum, lyflækningum, geðlækning-
um, barnalækningum, kvensjúkdómum og
fæðingarhjálp, heimilislækningum og meina-
fræði. Hér er starfandi í öllum greinum mjög
fært fólk sem bæði fylgist með og á þátt í að búa
til nýja þekkingu í fagi sínu. Fjölbreytni við-
fangsefna, að minnsta kosti í stærstu greinun-
um, er einnig furðumikil, sjaldgæfir sjúkdómar
eru líka til á íslandi, þó eðlilega flestir mun
fátíðari en annars staðar. Ein af skilgreiningum